افغانستان امروز که به سوی نهادینه کردن ارزش های اجتماعی در جامعه ای برخاسته از سالها جنگ می رود، با مشکل سطحی نگری به این ارزش ها روبروست. روز جهانی زن در افغانستان با شکوه برگزار می گردد، اما وضعیت زنان، آنچنان که پیش بینی می شد، بهبود چندانی نیافته است.

چاپ کنید

بفرستید

نظر بدهید

امسال نیز مانند هر سال، باغ زنانۀ کابل، میزبان زنانی بود که دور از نگاه مردان، این روز را جشن می گرفتند.

زنان در ولایت جنوبی قندهار با "راهپیمایی صلح" به استقبال این روز می روند، در حالیکه زنان شمال کشور در "گشت ولایتی" شرکت خواهند کرد.

روز جهانی زن در افغانستان با برگزاری مراسم از سوی ارگانهای دولتی و غیر دولتی تجلیل می گردد. در دورۀ کنونی، برخی از دفاتر دولتی، تجلیل از این روز را جزء وظایف دولتی دانسته و برگزاری مراسم هشت مارس را در برنامۀ کاری یکسالۀ خویش قرار داده اند. گاهی برخی از وزارتخانه های دیگر با برپایی مراسمی با شکوه تر از مراسم سالانۀ وزارت امور زنان، به پیشواز از این روز می روند.

دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان، کمیسیون مستقل حقوق بشر و دیگر نهادهای فعال در زمینۀ حقوق زنان نیز به نوبۀ خود، تلاش در نهادینه کردن این روز در میان افغانها دارند. مراسمی که از سالها پیش در میان بخش هایی از جامعه افغانستان شناخته شده بود.

بعد از فروپاشی حکومت نجیب الله توسط مجاهدین در اوایل دهۀ نود میلادی و شروع جنگهای تنظیمی، تجلیل از روز جهانی زن نیز به دست فراموشی سپرده شد. در تقویم سالانۀ حکومت طالبان نیز روز جهانی زن پاک شده بود و زمانی برای برگزاری مراسم این روز وجود نداشت.

این روز در میان مهاجرین افغان در کشورهای دیگر از جمله پاکستان رواج زیادی داشت. برگزاری مراسم این روز از سوی "جمعیت انقلابی زنان افغانستان" در کشور پاکستان شهرت بسزایی کسب کرده بود.

نوآوری های امسال

در کنار برنامه های دیگر روز جهانی زن در افغانستان که غالبا در دفاتر دولتی و غیر دولتی با ایراد سخنرانی و وعده های شیرین برای "آیندۀ بهتر" زنان برگزار می گردد، زنان افغان شاهد کارهای جدیدی در این زمینه بودند.

در شمال کشور، برای نخستین بار نزدیک به دو صد زن توانستند در مراسم نماز جمعه در شهر مزار شریف در کنار مردان نمازگزار، شرکت کنند. این اقدام که نتیجۀ تلاشهای گروه های مدافع حقوق زنان می باشد، طلسم حضور زنان افغان در نماز روز جمعه در کنار مردان را شکست.

امسال برای اولین بار 93 قطعه از آثار 23 دختر و زن نقاش افغان به نمایش گذاشته شد. خصوصیت دیگر این نمایشگاه که تا روز جهانی زن در کابل ادامه دارد، ارایۀ "نقاشی های مدرن" توسط زنان افغان است.

نظامیان امریکایی مستقر در افغانستان نیز از هیاهوی این روز بدور نمانده اند. عساکر امریکایی به برپایی نمایش مد لباس افغانی در پایگاه نظامی بگرام پرداختند. در این نمایش که بخشی از برنامۀ تجلیل از روز جهانی زن بود، نظامیان امریکایی با پوشیدن لباس افغانیۀ به بزرگداشت این روز که در میان برخی از اقشار جامعه به "میله زنانه" شهرت یافته، شرکت کردند.

انتقاد از وضعیت کنونی زنان

برگزار کنندگان مراسم روز جهانی زن در کشوری که به نوشتۀ گزارش موسسۀ "نوع زن" جایی خطرناک برای زنان است، به کارنامۀ یکسالۀ وضعیت زنان با نگاهی انتقادی برخورد کرده اند.

حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان و محمد یونس قانونی، رییس مجلس نمایندگان افغانستان از جمله مقامات دولتی بودند که از وضعیت موجود زنان ابراز نارضایتی کردند.

گزارشات تکان دهنده ای از وضعیت زنان در افغانستان در روزهای گذشته منتشر شده است. تبعیض، خشونت، محروم بودن از حق تعلیم، افزایش خودسوزی، ازدواج های اجباری، بد دادن دختران و در نهایت، از مشکلات عمدۀ دختران و زنان افغان به حساب می آید. منظور از بد دادن دختران ازدواج اجباری دختر فامیلی به فامیلی دیگر به منظور ختم دشمنی بین دو فامیل است. براساس ارقام ارایه شده از سوی وزارت معارف افغانستان 70 فی صد دختران از رفتن به مکتب محروم هستند.

به قول صندوق انکشافی سازمان ملل متحد برای زنان، تنها 38 فی صد زنان در افغانستان در زمینه های اقتصادی فعال هستند و مزد کمتری نیز نسبت به مردان دریافت می کنند. در هر دقیقه 29 زن در افغانستان در اثر مشکلات صحی، جانشان را از دست می دهند و حد اوسط زندگی زنان در افغانستان، 44 سال می باشد.

در اکثر موارد، وزارت امور زنان که مجری برنامه های دولت برای بهتر شدن امور مربوط به زنان است، پیشرفت های سال های گذشته را در زمینۀ بهبود شرایط زندگی زنان، "قناعت بخش" عنوان می دارد.

کشته شدن دو خبرنگار زن در کابل و ولایت پروان که در نزدیکی پایتخت قرار دارد، از رویدادهای سال گذشته است. خانم آماج، خبرنگار تلویزیون شمشاد و خانم ذکی، خبرنگار رادیو در ولایت پروان، هر دو توسط افراد مسلح ناشناس به قتل رسیدند.

در ولایات جنوبی نیز خشونت علیه زنان در بالاترین سطح قرار دارد. در سال گذشته رییس اتحادیه زنان آزاد در ولایت هلمند، توسط افراد مسلح کشته شد.

افغانستان امروز که در حال گذراز نهادینه کردن ارزش های اجتماعی در جامعه ای برخاسته از سالها جنگ می باشد، با مشکل سطحی نگری به این ارزش ها روبروست. روز جهانی زن در افغانستان با شکوه برگزار می گردد، اما وضعیت زنان، آنچنان که پیش بینی می شد، بهبود چندانی نیافته است.

برگزاری این روز در میان دیوارهای باغ زنانه کابل، که تنها مکان زنانۀ شناخته شده در افغانستان می باشد، تجلیل از این روز را به میله یا جشنی زنانه تبدیل کرده است. مفهومی که پیام اصلی این روز را تشکیل نمی دهد.