انرژی

"معبر جنوب" و امیدهای اروپا

به قلم : فرید وهابی

تاریخ انتشار مقاله  09/05/2009 به روز شده  09/05/200915:05 TU

مسیر تقریبی پروژۀ خط لولۀ گاز معروف به نابوکو

در پراگ، پایتخت جمهوری چک، که ریاست دوره ای اتحادیۀ اروپا را به عهده دارد، نمایندگان این اتحادیه و کشورهای آسیای مرکزی، عراق، ترکیه و آذربایجان، امکان رساندن گاز منطقۀ خزر را به اروپای غربی بررسی کردند. محور اصلی گفتگوها، طرحی بود که از چند سال قبل به پروژۀ "نابوکو"* شهرت یافته است.

هدف اصلی اروپای غربی، رها شدن از وابستگی به گاز روسیه است.

Nabucco*                

بر اساس پروژۀ معروف به نابوکو، خط لولۀ گاز منطقۀ دریای خزر می تواند از ساحل غربی دریا در خاک آذربایجان حرکت کند و باعبور از ترکیه، بلغارستان و رومانی، به اتریش و در نهایت به اروپای غربی برسد، بدون این که از خاک روسیه بگذرد.

 

نگرانی های کشورهای اروپای غربی از جانب روسیه در سال های اخیر افزایش یافته است. طی دو زمستان اخیر، مسکو شیر گاز خود را به روی اروپایی ها بست و آنها را سخت به واهمه، و در عین حال به فکر چاره جویی انداخت.

اما چاره ای که در دسترس اروپای غربی، و واقع بینانه باشد، به غیر از گاز روسیه، منابع انرژی کشورهای منطقۀ دریای خزر است.

چگونه می توان این منابع را به اروپای غربی وصل کرد؟ از نگاه فنی و جغرافیایی، طرح نابوکو عملی ترین راه برای اروپایی ها، و در عین حال بسیار پرمنفعت برای آذربایجان یا ترکیه خواهد بود.

اما، عوامل دیگر، به ویژه عوامل سیاسی، اجرای این پروژه را بسیار دشوار ساخته است.

یکی از مشکلات بزرگ برای غربی ها، بدون شک جایگاه و نقش ایران است.

 

دکتر محمدرضا جلیلی، پژوهشگر در مسایل جغرافیای سیاسی، استراتژی و روابط بین الملل، که چندی پیش کتاب "جغرافیای سیاسی ایران" را به زبان فرانسه منتشر کرد، پروژۀ نابوکو را نه غیرممکن، اما هنوز بسیار دور از دسترس می داند: