اخبار
پیش از این در خبر ها
افغانستان
به قلم : ناصر اعتمادی
تاریخ انتشار مقاله 20/05/2009 به روز شده 20/05/200917:21 TU
پس از آنکه مهدی کروبی در تبلیغات انتخاباتی اش از تقسیم ۳۴ هزار میلیارد تومان سود سهام نفت میان مردم ایران و به قول خودش از "مردمی کردن درآمد نفت" صحبت کرد، محمود احمدی نژاد در جمع مدیران ارشد صنعت نفت از طرح انتشار اوراق مشارکت خبر داد که قرار است بر پایۀ آن سود صنعت نفت در اختیار تمام ایرانیان در داخل و خارج از کشور قرار بگیرد.
پیش از این رئیس جمهوری ایران طی سخنرانی ای در شهریار گفته بود که او قصد دارد با حذف یارانه های سوخت، ماهانه ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان به هر ایرانی بپردازد و به این ترتیب به هر خانوار ایرانی، بر اساس محاسبۀ رئیس جمهوری، حداقل ۳۰۰ هزار تومان کمک نقدی ماهانه خواهد رسید.
بلافاصله پس از این اظهار، طرفداران مهدی کروبی گفتند که وعدۀ رئیس جمهوری کپی تغییر یافتۀ طرحی است که مهدی کروبی در انتخابات نهم ریاست جمهوری ارایه داده بود و قرار بود به موجب آن ماهانه ۵۰ هزار تومان به هر ایرانی پرداخت شود.
اولین پرسشی که این وعده ها در بین ناظران آگاه برانگیخت، این بود که منابع پرداخت این پول ها از کجا تأمین خواهد شد. مسعود نیلی طراح برنامۀ اقتصادی مهدی کروبی و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف با تکرار همین سئوال، از محمود احمدی نژاد پرسیده است : آیا این طرح جایگزین طرح هدفمند کردن یارانه هاست که هم اکنون در مجلس در دست بررسی است یا طرحی جداگانه است؟ اگر طرح جایگزین است، پس دولت باید طرح هدفمند یا حذف کردن یارانه ها را از مجلس پس بگیرد. اما، اگر طرحی جداگانه است، دولت باید بگوید منابع مالی اجرای آن را از کجا تأمین خواهد کرد.
محمود صدری، کارشناس اقتصادی در ایران با اشاره به آنچه "مسابقۀ اغواکنندۀ اقتصادی" سه نامزد مطرح انتخابات ریاست جمهوری نامید، پرسیده است : اگر ایرانی ها این همه پول و ثروت دارند که می توان آن را به این آسانی بین همه در داخل و خارج از کشور تقسیم کرد چرا در عصر طلایی اندوخته های نفتی بودجۀ دولت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان کسری دارد؟ مگر نه این که قرار بوده است این کسری با حذف یارانه ها و افزایش درآمدهای دولت تأمین شود؟ محمود صدری در ادامه افزوده است : "اگر ملتی در سه سال اخیر توانسته باشد قریب ۳۰۰ میلیارد دلار عایدات نفت را مصرف کند و برای گرسنه نماندن ناچار به کاهش بودجۀ طرح های عمرانی شده باشد، حال چه معجزه ای در راه است که به موجب آن و برغم نصف شدن درآمدهای نفتی در چشم انداز سه سال آینده امور به خیر و خوشی پیش رود و گنجینه های اضافی هم برای تقسیم و توزیع میان مردم وجود داشته باشد؟"
طرفه اینجاست که همزمان با وعده های متنوع توزیع پول نفت میان مردم، معاون بودجه و برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری، در جمع خبرنگاران و با اشاره تلویحی به کسری بودجۀ سال ۸۸، گفته است : "با توجه به شرایط موجود، امسال نیز اصلاحیه بودجه می دهیم." یعنی اینکه برای رفع کسری بودجه دولت از مجلس طلب دلار خواهد کرد. البته، معاون بودجه و برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری نگفت که با توجه به صفر و حتا منفی شدن موجودی حساب ذخیرۀ ارزی، دولت قصد دارد منابع اصلاح بودجه را امسال از کجا تأمین کند. با این حال، به عنوان مشت نمونه خروار، رئیس بانک مرکزی، محمود بهمنی، گفت که در حال حاضر۹۸٪ از بدهی ٢٤ میلیارد دلاری شبکۀ بانکی کشور به بانک مرکزی، متعلق به بانک های دولتی است که هنوز پرداخت نشده و ظاهراً اعتباری هم برای پرداخت آن در نظر گرفته نشده است.
اما، در حالی که علاوه بر رئیس جمهوری، دیگر نامزدهای مهم انتخابات ریاست جمهوری وعدۀ توزیع پول نفت به رأی دهندگان می دهند یا باصطلاح محمود احمدی نژاد قول می دهند "پول نفت را بر سر سفرۀ مردم بیاورند"، ناظران می گویند که به علت عدم سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز، به ویژه در چهار سال اخیر دیگر درآمد نفتی برای توزیع میان مردم نمانده است. بر اساس گزارش ها، صادرات نفت ایران در سراسر امسال معادل سال ۱۳٤۶، یعنی معادل ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود که با فرض بهای ٥۰ دلار در ازای هر بشکه نفت، حداکثر درآمد ارزی که نصیب کشور خواهد شد از ۳٥ میلیارد دلار تجاوز نخواهد کرد.
اما، مشکل این جاست که حتا اگر همۀ این درآمدها به حساب دولت ریخته شود، کسری بودجه بالغ بر ٢٥ تا ۳٠ میلیارد دلار خواهد بود.
سعید لیلاز کارشناس مسائل اقتصادی در ایران می گوید : در سال ۱۳۸۸ حتا با فرض اینکه متوسط قیمت نفت صادراتی ایران به ازای هر بشکه نفت خام به ٧٠ دلار هم برسد، اساساً سود مازادی در کار نخواهد بود که در میان ایرانیان داخل یا خارج از کشور توزیع شود. او با اظهار این مطلب که تنها با نفت ٨٠ تا ۹۰ دلار در بشکه هزینه های بودجۀ عمومی در سال جاری با درآمدهای آن سر به سر خواهد شد، افزوده است : باید قیمت متوسط نفت خام صادراتی ایران در سال جاری دست کم به ۱۱۰ دلار در بشکه برسد، تا دولت بتواند به هر ایرانی تنها ماهانه مبلغ ۱٠ تا ۱٥ هزار تومان به عنوان مازاد سود نفت بپردازد و این با توجه به رکود جهانی و چشم انداز ادامۀ آن به چیزی بیش از معجزه شباهت دارد.
وعده های انتخاباتی توزیع پول از دو زاویۀ دیگر نیز جالب توجه است : نخستین آن اعتراف ضمنی است به تشدید نابرابری و شکاف طبقاتی در سال های اخیر : بر اساس نماگرهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ضریب جینی –شاخص میزان نابرابری- که طی سال های ۱۳۶۱ تا پایان ١٣٨٣ به طور آرام رو به کاهش گذاشته بود، در سال های ١٣٨٤ تا پایان ١٣٨٦ از ٣٩٩٦/٠ به ٤٠٤٥/٠ افزایش یافته در حالی که در چهار سال گذشته، به گفتۀ حسن روحانی، رئیس مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت نظام، درآمدهای نفتی و غیرنفتی دولت نهم ٣٥٨ میلیارد و ۹٤٤ میلیون دلار بوده است.
در این حال، همزمان با نصف شدن درآمدهای نفتی، صادرات غیرنفتی ایران دچار کاهش چشمگیر شده و قادر به تأمین منابع ارزی قابل توجه نیست. حمید حسینی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می گوید که "صادرات غیرنفتی در چهار سال اخیر رشد چندانی نداشته و حتا در برخی بخش ها شاهد کاهش میزان صادرات یا صفر شدن آن نسبت به سال های گذشته نیز بوده ایم به طوری که بر اساس آمار می توان میزان صادرات سال ٨٧ را در زمینه نفتی ٨٢ میلیارد دلار و غیرنفتی ١٨ میلیارد دلار برآورد کرد."
علاوه بر صنایع فولاد، آلومینیوم، سیمان و پتروشیمی، دولت نهم با صفر کردن تعرفه واردات زیان های بسیاری نیز به تولیدکنندگان صنایع غذایی و کشاورزی ایران وارد آورده است. ایران که یازدهمین تولیدکنندۀ میوه جهان بوده است در سال گذشته ٦٠٪ نیاز غذایی خود را از خارج تأمین کرد که این نه تنها خلاف قوانین برنامۀ چهارم توسعه است، بلکه نیز اکنون امنیت غذایی و حتا سیاسی کشور را تهدید می کند.
اقتصاد ایران
05/02/201010:09 TU
29/01/201015:16 TU
13/01/201016:32 TU
06/01/201016:01 TU
31/12/200911:09 TU
13/01/201014:55 TU
16/12/200917:41 TU
دولت قصد کرده که برای مقابله با گرانی "نهضت کاهش قیمت تمام شده کالاها" را راه بیاندازد که یادآور نسخه های منسوخ دهه های گذشته است. این طرح همزمان است با مصوبۀ حذف یارانه ها که اولین پی آمدش در صورت اجرا جهش ناگهانی قیمت هاست. شواهد می گویند که محمود احمدی نژاد قصد دارد برای عقب نشینی در مقابل این تناقض طرح حذف یارانه ها را پس بگیرد یا در واقع مصوبۀ مجلس را نقض کند.
09/12/200917:22 TU
02/12/200918:32 TU
25/11/200917:50 TU