معرفی کتاب

ایرانیان در مهاجرت، اثر ویدا ناصحی

به قلم : فرنگیس حبیبی

تاریخ انتشار مقاله  09/06/2009 به روز شده  09/06/2009 17:08 TU

مهاجرت به هر علتی که انجام شده باشد همواره بن مایۀ بیداری افکار، حامل اندیشه های جدید، ناقل ارزش های آزادیخواهانه و محرک نهضت های اجتماعی و سیاسی بوده است.

کتاب "ایرانیان در مهاجرت" بر پایۀ یک نگاه تاریخی به پدیدۀ مهاجرت ایرانیان و یک پژوهش میدانی در میان مهاجران ایرانی در پاریس و لندن نوشته شده است. این کتاب در دو بخش و هفت فصل دوره های مهاجرت ایرانیان را بررسی می کند که از پس از جنگ های ایران و روس در دوران قاجار آغاز می شود و تا سال های پس از انقلاب اسلامی ادامه می یابد.

 در بخش اول علل مهاجرت صنعتگران، کارگران و سپس روشنفکران و حتی اشراف دوران قاجار برشمرده می شود و از فعالیت ها و اثر بخشی این مهاجران در پیشرفت افکار تجدد طلبانه صحبت می شود . در این بخش با مهمترین چهره های روشنفکری ایران در آستانۀ مشروطیت آشنا می شویم که در قفقاز، ترکیۀ عثمانی و روسیه مشغول زندگی و تولید فکری بوده اند.

مهاجرت های پیش از انقلاب اسلامی مراحل دیگری نیز داشته است و در گذر زمان، از نظر خاستگاه طبقاتی مهاجران، تنوع بیشتری یافته است.اما بزرگترین موج مهاجرت درسال های دهۀ هشتاد قرن بیستم روی داد که بسیاری از ایرانیان بدلائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در چهار گوشۀ جهان پراکنده شدند.

ویدا ناصحی با انجام دو پژوهش میدانی در پاریس ولندن به مشخصات جامعه شناختی ، فرهنگی وحرفه ای مهاجران پرداخته است و میزان موفقیتشان را در محیط پذیری در کشور میزبان سنجیده است. او بر پایۀ استحراج داده های دویست پرسشنامه از هشتصد پرسشنامه ای که در میان ایرانیان پاریس پخش کرده است ، از جمله به این نتیجه رسیده است که زنان از قابلیت مجیط پذیری بیشتری برخوردار هستند. نه فقط به این خاطر که زنان انعطاف پذیر ترند بلکه نیز به این دلیل که خانواده های مهاجر اغلب به دور محور حضور و فعالیت زنان در مهاجرت بازسازی شده ان دو به علت تعریف دوبارۀ نقش ها میان زن و مرد ، جایگاهشان و اهمیت وجودیشان بارز تر شده است.

 پژوهش میدانی در میان مهاجران ایرانی در لندن در چارچوب طرحی از دانشگاه یورک کانادا  به روی صد و بیست نفر انجام شده است. این طرح بروی جوامع مهاجری که پایۀ فرهنگی مسلمان داشته اند شکل گرفتهاست که ویدا ناصحی بخش ایرانیان لندن را به عهده داشته است.

کتاب " ایرانیان در مهاجرت" که چند سرگذشت عبور از مرز مهاجران را نیز به پیوست دارد، کتابیست با نگاهی علمی و دارای نکات بسیار آموزنده در بارۀ واقعیات تاریخی و جامعه شناختی مهاجرت ایرانیان.