اخبار
پیش از این در خبر ها
افغانستان
به قلم : رضا تقی زاده
تاریخ انتشار مقاله 01/07/2009 به روز شده 02/07/2009 11:01 TU
دیدار شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل، از آستانه، و مذاکرات دو روزۀ او با نورسلطان نظربایف، رییس جمهور قزاقستان، گامی بزرگ در جهت تحقق هدفهای دیپلماسی فعال تل آویو بمنظور گسترش روابط با کشورهای مسلمان میانه روی منطقه است.
گام اول سفر شیمون پرز و دیدار او از باکو، واکنش انفعالی تهران را برانگیخت و موجب شد که جمهوری اسلامی، محمد باقر بهرامی سفیر خود در آذربایجان را به تهران فرا بخواند. اقدامی که انتظار نمیرود در قبال میزبانی آستانه از رییس جمهور اسراییل تکرار و سفیر ایران از قزاقستان به تهران احضار شود!
اسراییل همواره علاقمند به توسعۀ روابط با کشورهای مسلمان غیرعرب منطقه بوده است. روابط گسترده تل آویو با تهران پیش از انقلاب اسلامی سال 1979، نماد بارز این هدف استراتژیکی بشمار میرفت. پس از انقلاب، جمهوری اسلامی در خط مقابلۀ خصمانه با اسراییل قرار گرفت. روابط خصمانۀ جمهوری اسلامی با اسراییل در طول چهار سال گذشته شدت بیشتری گرفت. محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری کنونی ایران شهرت جهانی خود را مدیون اظهارات تندی است که علیه اسراییل عنوان کرده است.
دولت اسراییل توسعۀ روابط با کشورهای مسلمان غیرعرب را در ترکیه نیز دنبال کرده است. نزدیکی با آذربایجان اگر چه بخشی از برنامۀ فعال سازی روابط سیاسی اسراییل با کشورهای مسلمان منطقه است، در عین حال، رقابت مستقیم با حضور جمهوری اسلامی در باکو را نیز مد نظر دارد. هم مرز بودن جمهوری آذربایجان با ایران و اشتراک فرهنگی و زبانی مردم آن با آذری های ایران، اهمیت حضور فعال اسراییل در کشور همسایۀ شمالی و به نسبت حساسیتهای جمهوری اسلامی را در این زمینه، افزایش داده است.
اسراییل در قزاقستان به جز هدف گسترش مناسبات دوجانبۀ متعارف، خنثی سازی هدفهای برنامۀ توسعۀ اتمی ایران را نیز تعقیب میکند. کشورهای آسیای مرکزی منجمله قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان دارای معادن قابل توجه اورانیوم خام هستند. قزاقستان بخصوص با در اختیار داشتن تاسیسات غنی سازی اورانیوم باقی مانده از زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق، در عرصۀ تولید سوخت اتمی دارای امکانات گسترده ای است. کشور یاد شده دارای ظرفیتهای صدور سوخت اتمی است و اخیرا با کشور کانادا به توافق عمده ای برای صدور سوخت اتمی دست یافته است.
یکی از نقاط ضعف عمدۀ برنامۀ توسعل اتمی ایران و هدف اعلام شده آن یعنی تولید سوخت اتمی برا ی دست یافتن به برق اتمی، فقدان منابع اورانیوم خام در کشور است. با توجه به نزدیکی جغرافیایی به کشورهای آسیای میانه و اشتراک مرز آبی با قزاقستان از طریق آبهای خزر، تامین بخشی از نیازهای ایران به اورانیوم خام از این کشورهای، بمراتب آسانتر از تامین مواد یاد شده از سایر نقاط جهان است. در یافت کیک زرد از قزاقستان بصورت رسمی و یا غیر رسمی، میتواند نیازهای مبرم ایران به این ماده را تا حدود زیادی مرتفع سازد. کمبود کیک زرد از سوی دیگر، ممکن است عملاً برنامه های توسعۀ اتمی ایران را در اندازه های کنونی نگاه داشته و حتی به توقف آن منجر شود.
این نکته ایست که شیمون پرز در اولین روز حضور خود در آستانه با رییس جمهور قزاقستان مطرح ساخت و نظربایف نیز صریحاً یادآور شد که کشور متبوع او مواد اتمی ( کیک زرد و اورانیوم طبیعی ) در اختیار ایران قرار نخواهد داد.
نکتۀ قابل توجه در اظهارات نظربایف، اشارۀ او به گفتگویی است که رئیس جمهور قزاقستان مدعی شد با محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران داشته است. او در این زمینه اظهار داشت: "من اخیرا با رئیس جمهور ایران، محمود احمدینژاد، دیدار داشتم. من هر بار به او توضیح میدهم که تهیۀ مواد برای تولید سلاحهستهای امنیت نخواهد آورد، زیرا هر انفجار هستهای واکنشی را در پی خواهد داشت". این اظهارات میتواند نشانۀ ابراز تمایل قبلی ایران برای دریافت مواد خام اتمی از قزاقستان و یا حتی تلاش غیر رسمی برای رسیدن به این هدف تلقی شود. قزاقستان در سال 1991 داوطلبانه و رسماً 952712 کلاهک هسته ای خود را واگذار کرد.
نکتۀ دیگری که در جریان سفر شیمون پرز به آذربایجان و قزاقستان حساسیت تهران را بر انگیخته، امکان استفاده از تاسیساتی است که برای دو کشور یاد شده از دوران اتحاد جماهیر شوروی باقی مانده است. در آذربایجان پایگاه استراق سمع گسترده ای وجود دارد که در صورت مشارکت اسراییل میتواند نوسازی شده و در مرزهای ایران بکار گرفته شود. قزاقستان بجز تاسیسات گستردۀ غنی سازی اورانیوم، دارای پایگاه هوایی بزرگ و مرکزی برای پرتاب موشکهای روسیه به فضا است. ایران نگران است که در صورت تدارک یک هجوم نظامی از خارج علیه آن کشور، تاسیسات موجود در آذربایجان و پایگاه هوایی ماناس در قرقیزستان مورد استفاده نیروهای مهاجم قرار بگیرد.
اسراییل مایل است از راه تقویت مناسبات با کشورهای آسیای میانه، بگونه ای حضور کشورهای مسلمان میانه رو و غیر عرب را در سیاست منطقه قوی تر ساخته و آنرا در مقابل کشورهای مسلمان عرب قرار دهد. از این لحاظ دولت اسراییل علاقمند است که کشورهای آسیای میانه بجای گرایش به منطقۀ اروپا نقش فعال تری در خاورمیانه عهده دار شوند.
با توجه به ظرفیتهای پیشرفتۀ اسراییل در زمینۀ صنایع نظامی، کشورهای حوزۀ قفقاز و آسیای میانه مایل اند که از راه همکاری با آن کشور قابلیتهای دفاعی خود را که تاکنون متکی به سلاحهای روسی بوده است، افزایش دهند. هر دو کشور قزاقستان و آذربایجان برای توسعۀ همکاری دفاعی و تسلیحاتی با اسراییل ابراز تمایل کرده اند.
متقابلا، قزاقستان و آذربایجان قادرند نیازهای اسراییل به نفت و گاز را تامین کنند. هم اکنون تا حدود 40% از نیازهای انرژی اسراییل از سوی کشورهای یاد شده تامین میشود. در صورت کشیدن یک لوله از راه ترکیه، اسراییل میتواند بیش از گذشته و با ضریب امنیت بیشتری، نیاز های خود را به انرژی فسیلی از این منطقه تامین کند.
وجود اقلیت قابل ملاحظه یهودیان در منطقۀ قفقاز ( آذربایجان با حدود 30.000 یهودی) و قزاقستان با حدود ( 10.000 یهودی) به توسعل این همکاری ها کمک خواهد کرد. اویگدور لیبرمن ، وزیر خارجۀ کنونی اسراییل، خود از جمله یهودیان مهاجر روسی است.
فعالتر شدن نمایندگی های سیاسی اسراییل در کشورهای مسلمان منطقۀ قفقاز و آسیای مرکزی، با توجه به برخورد انفعالی جمهوری اسلامی با اسراییل، تنها به منزوی تر شدن ایران و گسترش نفوذ تل آویو در منطقه میانجامد. در سفر جاری، رئیس جمهور اسراییل به قزاقستان، او میهمان افتخاری سومین کنگرۀ ادیان سنتی جهان که در آستانه برگزار میشود، خواهد بود. نکتۀ جالب، دعوت از ایران برای حضور در این کنگره است و بی تردید نمایندۀ رئیس جمهور ایران از حضور در این کنگره و نشستن در کنار رئیس جمهور اسراییل خودداری خواهد کرد.
تاکنون ایران در اماکن ورزشی از رویارویی با نمایندگان اسراییل خودداری ورزیده است. این برخورد انفعالی که در موارد متعدد به پیروزی بدون رقابت نمایندگان اسراییل منجر شده، اینک با فعالتر شدن اسراییل، به صحنه های فرهنگی، مذهبی و سیاسی مناطق همسایۀ ایران نیز گسترش یافته است.
مقالات ویژه
06/02/201015:28 TU
27/01/201011:29 TU
26/01/201013:38 TU
28/01/201013:07 TU
03/01/201007:26 TU
چارلز داروین، متولد 1809 دیدگاه ما را از انسان و جایگاهش در عالم، برای همیشه دگرگون کرده است. صد و پنجاه سال پس از انتشار کتابش منشاء انواع تئوری تحول او، بنیان علم زیست شناسی باقی مانده است.
08/01/201017:12 TU
چارلز داروین در سن پنجاه سالگی با انتشار کتاب" تئوری انواع" انقلابی در علم بیولوژی و نگاه انسان به جایگاهش در جهان ایجاد کرد، نوۀ اراسموس داروین، پزشک و اندیشمند انگلیسی و فرزند رابرت وارینگ داروین، پزشکی صاحب نام بود.
08/01/201017:12 TU
02/01/201017:35 TU
28/12/200913:47 TU
18/12/200910:36 TU