XÃ HỘI

Nobel hòa bình về tay một nhà đấu tranh nhân quyền Nga hay Trung Quốc ?

 Tú Anh

Bài đăng ngày 03/10/2008 Cập nhật lần cuối ngày 03/10/2008 14:56 TU

Nhà đấu tranh nhân quyền Trung Quốc, Hồ Giai
(Photo : Michael Sztanke/RFI)

Mùa giải thưởng Nobel sẽ bắt đầu vào thứ hai tới 06/10/08 và kết thúc với giải thưởng Nobel hoà bình ngày 10/10/08. Giải thưởng cao quý này có thể sẽ được trao cho một nhân vật đấu tranh cho nhân quyền của Trung Quốc hay Nga để làm sáng tỏ những vi phạm tại hai quốc gia này.

Theo AFP giới chuyên gia tại thủ đô Oslo dự báo trong danh sách tên tuổi 197 nhân vật được đề nghị, nhà đấu tranh Hồ Giai hiện đang bị giam tại Trung quốc, người vợ của ông và một nữ luật sư người Nga Lidia Ioussoupova có nhiều triển vọng được giải thưởng. Đặc biệt 2008 là năm kỷ niệm 60 năm bản tuyên ngôn quốc tế nhân quyền.

Ông Hồ Giai, mới trên 30 tuổi đang thọ án 3 năm rưỡi tù giam với tội danh âm mưu khuynh đảo chế độ. Hai vợ chồng ông đấu tranh chống kỳ thị bịnh nhân Sida, bảo vệ môi trường và nạn nhân bị nhà nước trưng thu đất đai.

Bà Lindia Iousoupova, nguyên là chủ tịch Hiệp hội phi chính phủ Memorial tại Grozny, tố giác Nga đàn áp nhân quyền tại Tchetchenia và giúp cho Toà án Nhân quyền châu Âu có đủ dữ kiện kết án Matxcơva.

Theo AFP, 19 năm sau ngày trao giải Nobel hoà bình cho Đức Đạt Lai Lạt Ma, giải thưởng này nếu trao về tay ông Hồ Giai sẽ có giá trị như mũi tiêm chủng ngừa thứ hai, mời Bắc kinh giữ lời cam kết tôn trọng nhân quyền sau Thế Vận Hội.

Ủy ban Nobel hoà bình cũng có thể tặng giải thưởng này cho một người Nga để gián tiếp cảnh báo một chế độ không có gì là dân chủ và đã dùng vũ lực đánh Gruzia.

Tuy nhiên, Niels Butenschoen, một chuyên gia thuộc Trung tâm nghiên cứu nhân quyền Na Uy của Đại học Oslo lại phân tích rằng : ủy ban sẽ không « chỉ trích » một mình Nga và Trung quốc vì như thế sẽ làm mất đi « tính phổ quát của nhân quyền ».

Quan hệ của Tây Phương với Nga và Trung quốc đang căng thẳng. Do vậy nhiều tên tuổi khác được nhắc đến như Hoà thượng Thích Quảng Độ, người đấu tranh phát huy dân chủ tại Việt Nam, nhà đối lập Cuba, Oswaldo Paya, nhà đối lập Zimbabwe, Morgan Tsvangirai, buộc tổng thống Robert Mugabe lùi bước, hoăc cựu con tin mang hai quốc tịch Pháp – Colombia, Ingrid Betancourt.