BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU : NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Hạ thổ khí CO2, một giải pháp cho vấn đề khí hậu ?

  Anh Vũ

Bài đăng ngày 05/12/2009 Cập nhật lần cuối ngày  05/12/2009 17:59 TU

Sơ đồ giản lược về cách thức chôn khí CO2
(Nguồn : DOE)

Hàng thế kỷ qua, các đám mây bụi khí CO2 vẫn được các nhà máy, các phương tiện sinh họat thải vào không gian một cách tự nhiên. Chỉ trong thời gian gần đây thôi người ta mới ý thức được khối khí thải tích tụ ngày càng nhiều đó đang đe dọa sự tồn tại của hành tinh. Các nhà khoa học đã đưa ra một ý tưởng có thể sẽ là một giải pháp cho vấn đề trong tương lai đó là thay vì cứ thả rông các đám mây đen CO2 trong bầu khí quyển người ta làm điều ngược lại thu nó lại và đem «hạ thổ». Công nghệ mới này có vể độc đáo nhưng cũng đang gây nhiều tranh cãi.

Có tên gọi là CSC (carbon capture and storage), công nghệ thu và giữ khí CO2 có thể được triển khai trên quy mô công nghiệp vào năm 2020. Ông Denis Clodic, chuyên gia về các vấn đề năng lượng thuộc trường Đại học Mỏ Paris cho biết : «Hướng nghiên cứu này đang được đầu tư rất nhiều tiền nên công việc có thể tiến triển rất nhanh. Hiện, chúng ta đang ở giữa một cuộc đua tranh  công nghệ »

Trên thế giới hiện có bốn khu công nghiệp vận hành công nghệ này. Hai ở biển Bắc, một ở Algerie và một khu ở Canada. Từ mười năm qua, ngoài khơi biển Na Uy, công ty dầu lửa Statoil vẫn bơm vào trong lớp trầm tích dưới đáy biển một triệu tấn Dioxit Các bon mỗi năm.

Tại Pháp, Công ty Total đã được phép thử nghiệm quy trình thu và  giữ CO2 tại Trung tâm nhiệt điện Lacq trong vùng Pyrénées-Atlantique.

Trung Quốc là nước có nguồn than đá còn khá dồi dào và họ sẽ vẫn  phải sử dụng nhiều để phục vụ phát triển. Các phòng thí nghiệm công nghệ cao của nước này cũng bắt đầu lao vào cuộc chạy đua nghiên cứu công nghệ thu giữ CO2.

Công nghệ này hiện tại không nhằm vào khí xả từ phương tiện giao thông trên đường, mà chỉ dùng để thu hồi khí phát thải từ các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than, dầu hay khí đốt, các nhà máy luyện thép  hay xi măng.

Đối với các công ty dầu mỏ và khí đốt cũng như các công ty điện lực sử dụng than thì công nghệ này có sức hấp dẫn rất lớn. Bởi vì việc bơm khí CO2 vào lòng đất sẽ giúp cho họ có thể tiếp tục khai thác nguồn năng lượng hóa thạch mà vẫn không làm rối lọan bầu khí hậu.

Theo nhóm tư vấn liên chính phủ về tiến triển khí hậu Giec, đây là một giải pháp có thể góp phần làm giảm tập trung khi gây hiệu ứng nhà kính trong bầu khí quyền.

Cất giữ CO2 ở đâu ?

Theo đánh giá hiện nay, khí CO2 có thể được cất giữ trong vòng nhiều thế kỷ. Trái đất có khả năng thể chứa tới 10 nghìn tỷ tấn, có ba khu vực có thể cất giữ khí CO2 ở dưới lòng đất sâu từ 1000 đến 5000 m.

Rộng lớn nhất là những vùng chứa nước ngầm nhiễm mặn, nằm trong tất cả các bể trầm tích của hành tinh. Tuy nhiên Andreas Ehinger thuộc việc nghiên cứu dầu lửa chỉ rõ “ Không nên nghĩ những vùng có thể tiếp nhận CO2 là những hồ nước ngầm, đó chỉ là tầng đất đá xốp có chứa nước không sử dụng được”.

Thế nhưng, các lớp địa chất như thế vẫn còn chưa được biết đến. Cần phải tiến hành những thăm dò mới để có thể lập một hệ thống bản đồ cụ thể cho các khu vực địa chất có thể lưu giữ được CO2.

Khả năng thứ hai: Sử dụng các túi dầu đang sắp cạn. Cách cất giữ CO2 này có thể đem lại lợi ích không xem thường được cho các công ty dầu lửa. Các chuyên gia cho rằng CO2 có đặc tính làm cho dầu mỏ bớt bị dính nhớt hơn như vậy hút lên sẽ dễ hơn. Một lợi ích khác cho hướng lựa chọn này đó là các địa điểm này đều đã biết rõ.

Giải pháp thứ ba  là các vỉa than. Nhưng tiềm năng cất giữ của những vùng đó khá hạn chế.

Cho dù cả ba trường hợp vừa nêu có khả thi thì điều không thể thiếu được đó là cần phải đánh giá những rủi ro khí CO2 bị chôn thóat ra và phải lắp đặt các biện pháp theo dõi. Trong thời gian hàng nghìn năm, khí CO2 sẽ chuyển hóa bằng cách phản ứng với đất đá và chất lỏng, điều gì sẽ diễn ra sau đó?

Mối quan tâm cuối cùng là giá thành cho công nghệ. Hiện nay một cản trở cho việc triên khai công nghệ này là giá thành. Để thu và giữ một tấn khí Dioxit các bon cần phải tốn khỏang từ 80 đến 100 euros. Đắt nhất trong dây chuyền thư và cất giữ CO2 lại nằm ở việc thu lại phát thải từ các nhà máy. Nhưng với tiến bộ kỹ thuật trong tương lai, giá thành trên có thể hạ xuống 35 euros / tấn.

Nhưng có một nghịch lý là nếu muốn bảo đảm cho công nghệ thu và giữ CO2 đem lại lợi nhuận thì lại phải tăng thêm quyền được phát thải khí CO2 vào bầu khí quyền. Như vậy mới tạo được sự cân bằng giá thành đầu tư. Thêm công nghệ có nghĩa là giá năng lượng tòan cầu sẽ phải tăng. Theo chuyên gia Denis Clodic thì đây lại là điều tốt, vì như vậy sẽ buộc chúng ta giảm bớt tiêu thụ năng lượng, mà đến giờ tuyệt nhiên là phải cắt giảm rồi.