زمینه ها و زمانه ها

شانزدهم آذر، گل یا گلوله؟

به قلم : فرنگیس حبیبی

تاریخ انتشار مقاله  06/12/2009 به روز شده  06/12/2009 16:59 TU

ما از سپاه نمی خواهیم به ما گل بدهند، ما فقط می خواهیم گلوله را نصیب مردم و دانشجویان نکنند. ما می خواهیم نظامی ها به پادگان ها برگردند و بگذارند مبارزات قانونی و پارلمانی در ایران نهادینه شود.

نام های رضوی فقیه، قندچی وبزرگ نیا در تاریخ جنبش دانشجویی نام هایی نامیرا هستند از نوع ستار خان و باقر خان در جنبش مشروطه، با این تفاوت که در دانشگاه و در جایی در خون شکفتند که زمینی حاصلخیز دارد. اندیشه ها و حرکت های نو در آن به آسانی پا می گیرند. در پنجاه و شش سال گذشته کمتر دوره ای بوده است که در شانزدهم آذر ، دانشگاه ها، با بزرگداشت یاد این جوانان که قربانی خشونت به هم بافتۀ آمریکا و حکومت شاه شدند، پویایی و آزادیخواهی خود را به نمایش نگذارند. اما امسال شانزدهم آذر در ده ها دانشگاه ایران در شرایطی فرا می رسد که در بطن جامعۀ شهری یک حرکت نسبتاً مداوم اعتراضی در جریان است. در میز گردی تلفنی می خواهیم بدانیم امسال دانشجویان با چه خواستی، چه دورنمایی و چه هزینه ای به استقبال شانزدهم آذر می روند و چگونه آن را تدارک دیده اند.

 مرتضی سیمیاری،فعال دانشجویی،در واکنش به سخن فرماندۀ سپاه پاسداران تهران که گفته بود که در این روز به دانشجویان گل می دهند می گوید" ما از سپاه نمی خواهیم به ما گل بدهند، ما فقط می خواهیم گلوله را نصیب مردم و دانشجویان نکنند".به نظر او آنچه می تواند به جنبش سبز کمک کند یک حداقل مطلوبیت است تا بتواند ابعاد گسترده تری بیابد، پایایی بدست آورد و بتواند خواست هایش را به جریان حاکم تحمیل کند، تا مبارزات قانونی و پارلمانی در ایران نهادینه شود. وی می گوید" مطالبات فرادست میل به رادیکالیسم را بالا میبرد. تاریخ نشان داده که مبارزات برانداز موفق نبوده. از مجاهدین خلق بگیریم تا چریک های فدایی خلق بعد از یک انقلاب و یک دوره اطلاحات، ما همچنان در برابر یک دولت رانتی نظامی قرار داریم. ما همواره بدنبال تعیین رهبری بوده ایم و هیچگاه چگونه حکومت کردن را مد نظر قرار نداده ایم".

امیر حسین اعتمادی، فعال دانشجویی، در بارۀ وضعیت دانشجویان بازداشتی ، تنبیه های کمیته های انظباطی می گوید" علاوه بر یک سری دانشجویانی که بلافاصله پس از انتخابات و اعتراضات روز های اول بازداشت شدند، مانند پیمان عارف و عبدالله مؤمنی، بعد از آغاز مهر ماه و شروع اعتراضات در دانشگاه های تهران و شریف و اعتراضات مداوم در دانشگاه آزاد مرکز جنوب تهران، یک هجوم گسترده از سمت نهاد های بیرون دانشگاه ها به سوی دانشجویان جریان یافت. دستگیری هایی که دو سه روزپیش از سیزدهم آبان انجام شد شماری از دانشجویان ادوار را در بر گرفت. باز در پایان آبان ماه دو هجوم برنامه ریزی شده دانشجویان لیبرال و چند دانشجوی علامه را به زندان انداخت. بازداشت ها در اوائل آذر دنبال شد . چند نفر از دانشجویان کمیتۀ دانشجویی گزارشگران حقوق بشر دستگیر شدند. به نظر این فعال دانشجویی این بازداشت ها متکی بر تحلیل درستی نبودند. چون حرکات اعتراضی ادامه پیدا کردند. "هرچند که در تاریخ دانشگاه ها هیچگاه این همه احضار و بازداشت نداشته ایم که همگی با هدف ارعاب دانشجویان انجام شده است".

امیر حسین اعتمادی، در بارۀ میزان تعامل میان گروه های مختلف دانشجویی،معتقد است که جنبش دانشجویی در اشل کوچکتری مانند جنبش سبز است. طیف های مختلف نیروهای سیاسی بر پایۀ یک توافق نانوشته بر یک فصل مشترک با یکدیگر توافق کرده اند تا خواستار پائین کشیدن دولت احمدی نژاد و  برگزاری یک انتخابات آزاد با نظارت بین المللی شوند. در دانشگاه ها هم دانشجویان، فارغ از ایدئولوژی های مختلف مذهبی، لائیک، چپ یا لیبرال، این توافق نانوشته را کرده اند که با نمایندگان دولت مخالفت کنند. نمونه اش را در "استقبال" دانشجویان از صفار هرندی دیدیم. دانشجویان موافقند که نباید خواست هایی را که فراتر از مخالفت با دولت احمدی نژاد است در این مقطع مطرح کنند.

رضا خجسته رحیمی، روزنامه نگار و کارشناس امور دانشجویی، در بارۀ جو کلی دانشگاه ها می گوید" حاکمان ایران تصور می کنند که در مقابله با فضای اعتراض در دانشگاه ها باید گروه های شناسنامه دار جنبش دانشجویی مانند تحکیم وحدت و انجمن های دانشجویی را حذف کنند تا بتوانند فضا را کنترل کنند". تجربه نشان داده است که این روش ثمری ندارد.نمونۀ رژیم پهلوی قابل تأمل است که همۀ گروه های شناخته شدۀ اپوزسیون را ممنوع و محدود کرد ولی جنبش از جای دیگری، یعنی از دل روحانیت، سر بیرون آورد. امروز هم اگر حاکمیت بخواهد گروه های شناخته شده را سرکوب کند، چون میل به تغییر و نقد جدیست، این اعتراضات از جای دیگری بروز خواهد کرد که حکومت دیگر نمی تواند آن را کنترل کند. این روزنامه نگار در اشاره به هشدار های مقامات نظامی و پاسدار مبنی بر برخورد قاطع با دانشجویانی که دست به راهپیمایی بزنند، می گوید شانزدهم آذر معمولاً در محیط دانشگاه ها برگزار می شده است.مقامات قصد دارند که دانشگاه ها را ببندند. آن ها از قبل گفته اند که دانشگاه ها تعطیل خواهد بود. ولی دانشجویان با تهیۀ طوماری از آقایان موسوی و کروبی خواسته اند که به دانشگاه تهران بیایند. با اینحال بعید نیست که گسترۀ اعتراضات شانزدهم آذر به میزان راهپیمایی های روز قدس و سیزدهم آبان  نباشد.