Teatr

Happening tańca i prozy

Agnieszka Kumor

Tekst z 14/02/2007 Ostatnia aktualizacja 14/02/2007 13:49 TU

Martin Bélanger (po lewej) występuje na scenie z inżynierem dźwięku, Jean-Sébastienem Durocher (po prawej)
fot. Franck Desgagnés

 

W Teatrze de la Bastille mieszczącym się niedaleko placu, od którego bierze swą nazwę, gości kolejny, trudny do zakwalifikowania spektakl. Spoken word/body kanadyjskiego tancerza i choreografa, Martina Bélangera, jest zarówno autorską wypowiedzią artysty, jak i rodzajem happeningu, w którym prowadzi on intelektualną grę z publicznością.

Uniwersalne ja

Tańca jest w tym spektaklu niewiele. Martin Bélanger, pracujący na codzień w Québeku, prowadzi raczej poszukiwania sceniczne wokół wyższych funkcji ciała. Przedmiotem ćwiczeń jest stosunek ciała do jaźni i na odwrót. Mamy oto do czynienia z powolnym odkrywaniem siebie – to ja jest tancerzem, Martinem Bélangerem, z całą jego psychologiczną złożonością i książkowymi fascynacjami – będącymi pożywką dla kolejnych ćwiczeń – jak owa próba poznania czym jest chrześcijańska mistyka na drodze... wygrzewania się w promieniach słońca oświetlających podłogę studia, w którym pracuje artysta. „Niedaleko w ten sposób zajdziemy”, kwituje krótko swoją improwizację Bélanger i przechodzi do następnej. Trzeba przyznać, że charakteryzuje go spora doza autoironii, bez której jego cielesno-intelektualne dywagacje poparte prozą Michela Houellebecq’a (Cząstki elementarne) czy Jacques’a Attaliego (Słownik XXI wieku) byłyby dość trudne do przyswojenia.

Spoken word

Martin Bélanger był najpierw aktorem, co widać w sposobie traktowania przestrzeni scenicznej i więzi, jaką dość szybko udaje mu się nawiązać z publicznością. Praca w teatrze i filmie pozwoliła mu na lepsze poznanie zasad przedstawienia (co Francuzi nazywają u siebie spectacle vivant, a anglosasi – living arts) i scenicznej interpretacji. W roku 1997 zrobił dyplom z tańca na Uniwersytecie Québeku w Montrealu. Jego spektakle zapraszano do Toronto, Nowego Jorku, Tokyo, Sapporo, Norwegii i Paryża. Współpracuje z wieloma twórcami kanadyjskimi, jest członkiem eksperymentalnego kolektywu PME pod dyrekcją Jacoba Wrena.

Tytuł spektaklu Spoken word/body odwołuje się do wymyślonego przez amerykańskich aktorów sposobu interpretacji scenicznej, coś w rodzaju stand up comedy (w tym wypadku niekonicznie komedii), w trakcie której opowiadają publiczności różne historie, w oparciu o drobne rekwizyty. Otrzymujemy strzępki opowieści, refleksji, kawałeczki choreografii, ruchów - niekoniecznie ułożonych w choreografie, jak mówiliśmy. W epilogu dostaniemy nawet prawdziwego kota – prywatnego kota artysty, wspaniałej rasy perskiej. Biel pysznego kociego futra rozświetli półprywatną szarość sceny i będzie najlepszym komentarzem do niezwykle głębokich rozmyślań, prowadzonych od godziny.

Taniec bez tańca

W ostatnich latach namnożyło się spektakli tańca z tańcem niewiele mających wspólnego, poruszających problematykę ciała w ruchu, ciała prywatnego, ciała eksponowanego. Jedni artyści zanudzają widownię lub ją prowokują, inni zapraszają do wspólnej intelektualnej zabawy, jak Bélanger, teatralizując taniec, lub zgoła niwelizując jego resztki, jeśli takowe się jeszcze zachowały. Publiczność przytakuje, nawet oklaskuje starania artystów, prześcigających się w oryginalności poszukiwań, ale czy wprawiają ją one w stan emocjonalnego zachwytu, poetyckiego zadziwienia, poddają artystycznej przemianie? To już jest mniej pewne...