Teatr

"Zbrodnia przy ulicy Lourcine" w teatrze Odéon

Agnieszka Kumor

Tekst z 07/03/2007 Ostatnia aktualizacja 07/03/2007 13:49 TU

"Zbrodnia przy ulicy Lourcine" Labiche'a
fot. Pascal Victor/Odéon-Théâtre de l'Europe

Prapremiera Słomkowego kapelusza w 1851 r. nazwana została najgłośniejszym wybuchem śmiechu w dziewiętnastym wieku. Od ponad stu pięćdziesięciu lat Eugène Labiche przynajmniej raz w sezonie gości na którejś ze scen paryskich teatrów. Obecna produkcja Zbrodni przy ulicy Lourcine na „dostojnej” scenie Odeonu potwierdza żywotność tego autora we Francji.

Najweselszy komediopisarz Drugiego Cesarstwa

Labiche spłodził blisko 200 sztuk, w dużej mierze dlatego, iż jak większość współczesnych mu autorów pisał przy pomocy licznych współpracowników (miał ich czterdziestu sześciu!). A były wśród nich takie późniejsze sławy jak Sardou, Barrière, Gondinet czy Augier. Poszybowali na własnych skrzydłach dopiero jak się wyzwolili spod wpływu z lekka tyranicznego pracodawcy. W roku 1880 Eugène Labiche został oficjalnie unieśmiertelniony – wybrano go do Akademii Francuskiej, co było widomym znakiem, że paryski teatr bulwarowy przestał być płochą rozrywką. Trudno nie przyznać racji innemu „nieśmiertelnemu”, Stanisławowi Marczak-Oborskiemu, wielkiemu znawcy teatru we wszelkich jego przejawach, iż wpływ Labiche’a na wodewilistów i farsopisarzy europejskich jest niezaprzeczony.

Makabryczne qui pro quo

Motywy niesamowitości i makabry tkwiące w pisarstwie Labiche’a wyczuł reżyserski tandem Jérôme Deschamps i Macha Makeïeff. Zrealizowali oni na deskach Odeonu (na scenie głównej teatru, przy placu Odéon, w szóstej dzielnicy) jednoaktówkę Zbrodnia przy ulicy Lourcine, dodając doń w formie uwertury humoreskę Georges’a Courteline’a graną przed podniesieniem kurtyny i zatytułowaną Dwadzieścia sześć. Akcja Zbrodni przy ulicy Lourcine jest, jak to zwykle u Labiche’a bywa, totalnym nieporozumieniem, z którego oczywiście wynikają niestworzone komplikacje. Dwóch protagonistów sztuki (Lenglumé i Mistingue) budzi się w łóżku Lenglumé’go po nocy pijaństwa. Koszmarny kac nie pozwala im złożyć puzzli w całość. Przypadkowy rzut oka na prasę podaną przez lokaja i już wszystko wiedzą: to oni zdają się być ohydnymi mordercami młodziutkiej węglarki z ulicy Lourcine. Wszystko na to wskazuje: kieszenie pełne ułamków węgla, damski czepek, który próbują ukryć w puszce z tytoniem, na miejscu zbrodni pozostawiono jej narzędzie – zieloną parasolkę damską z główką małpy. Właśnie takiej parasolki szuka od rana podenerwowana żona Lenglumé’go, która chciała ją zabrać na chrzciny synka swego kuzyna. Likwidacji wszystkich (domniemanych!) świadków zbrodni mogących rozpoznać niedoszłych zbrodniarzy przeszkodzi w porę dokładniejsze wczytanie się w datę inkryminowanej gazety – w zwariowanym domu państwa Langlumé zachował się egzemplarz sprzed dwudziestu lat!

Nie zabijaj węglarek, to brudna robota!

Deschamps i Makeïeff od wielu lat pielęgnują absurdalny humor, czy to w swoich spektaklach autorskich czy w realizacjach klasyków francuskiego teatru. W ich pracy widać uważną obserwację ludzkich odruchów maniakalnych, które czynią życie piekłem. W interpretacji aktorów nie pozostawiono miejsca na niuanse: gra jest ostra, komizm jak nożem uciął (widownia znakomicie reaguje na kwestie przeszłe już do kanonu teatralnego), sympatia dla bohaterów miesza się z cyniczną parodią ich alkoholowych poczynań. Dekoracja i kostiumy utrzymane zostały w konwencji dziewiętnastowiecznej – postaci Labiche’a łączy z nami współczesny humor bez taryfy ulgowej podany w mistrzowskiej formie.

Eugène Labiche L'Affaire de la rue de Lourcine (Zbrodnia przy ulicy Lourcine), Odéon - Théâtre de l'Europe, reż. Jérôme Deschamps i Macha Makeïeff