W plenerze i w Oranżerii

Kobieto, gdzie jesteś?

Piotr Błoński

Tekst z 24/05/2007 Ostatnia aktualizacja 24/05/2007 13:59 TU

 

Rzeźba Sylvie de Meurville w Fontannie Medycejskiej
(Sylvie de Meurville, ArtSénat)

Spacer po Ogrodzie Luksemburskim jest obecnie pełen niespodzianek – stojące tam posągi królowych i wielkich dam Francji ożyły bowiem, przystrojone przez dziesięciu współczesnych artystów w zaskakującą oprawę: ale to tylko jedna z trzech części szerszego zamierzenia, jakim jest wystawa „Femme y es-tu?” (Kobieto, czy jesteś tam?), skupiająca w pobliżu Oranżerii Pałacu Luksemburskiego dzieła dwanaściorga rzeźbiarzy, a w samej Oranżerii dzieła 22 innych artystów.

Jak sam tytuł wskazuje, tematem jest kobieta – ale w niczym ta wystawa nie ma wydźwięku feministycznego. Pomysł i realizację tej wystawy zawdzięczamy też dwóm kobietom: są nimi Ileana Cornea, wykładowca i krytyk sztuki (pisząca m.in.w Elle à Paris i Artension) oraz historyk sztuki Laurence d’Ist. Poszukiwałyśmy kobiety w wyobrażeniu kultury zachodniej, jej figury symbolicznej i kulturowej, jej mitologii społecznej,  a jej biologiczność chciałyśmy pokazać nie przez kontury, jak na lekcji anatomii, lecz w sposób zawoalowany – pisze pierwsza, a druga dodaje: Kobieta wymyka się przedstawieniu, ujawnia swą obecność ale się nie pokazuje.

Magdalena Abakanowicz, postaci z cyklu Przestrzenie kontemplacji
(Magdalena Abakanowicz, ArtSénat)

 

Jest to więc wystawa (podwójnie) autorska: w ramach swobodnie traktowanego motywu głównym kryterium doboru jest jakość dzieł i gust autorek. I tak się składa, że wśród 44 wyselekcjonowanych artystów, sześcioro  pochodzi z Polski.

Dzieła trojga z nich napotykamy w ogrodach. Szczególne miejsce zajmuje pięciu kroczących bezgłowych olbrzymów z brązu Magdaleny Abakanowicz; nieopodal, w alei wśród kilkusetletnich drzew znajdujemy rzeźby Roberta Sobocińskiego.

Robert Sobociński, Gaja
(Robert Sobociński, ArtSénat)

Jego Gaja (jedyna na tej wystawie bogini) to pełna powściągniętej, żywiołowej dynamiki forma, której materia – brąz – na przemian nadyma się, wybrzusza, lub przeciwnie, opada jak luźny żagiel oczekujący podmuchu wiatru. Te rzeźby sąsiadują oczywiście z rzeźbami innych artystów – nie sposób przejść obojętnie choćby przed figurami Axela Cassela, niemieckiego rzeźbiarza osiadłego w Normandii, wyprowadzonymi ze zgeometryzowanych form roślinnych w sposób rygorystyczny, a zarazem pełen wyniosłego wdzięku.

Axel Cassel, rzeźby w pracowni artysty (Axel Cassel, ArtSénat)

 

 

 

Wela (Elżbieta Wierzbicka), Sw.Klotylda (565-545), instalacja

Nieco dalej, wśród instalacji "ubierających” królowe, Wela (Elżbieta Wierzbicka) oprawiła cokół posągu św. Klotyldy w charakterystyczną dla swej twórczości kompozycję, z białych płatów PCW wzbogaconych czarnym śladem rysunku, do czego dochodzą wiszące, ruchome płaty wokół posągu i ponad nim.

Wchodzącego do Oranżerii witają na naprzeciwległej ścianie trzy „zdzierane” obrazy Jacquesa Villeglé, jednego z Nowych Realistów wystawianych  obecnie w Grand Palais, który tu, jako gość honorowy, sięgnął do swych kompozycji z emblematycznego także dla sprawy kobiet roku 1968. Jest on też autorem afisza wystawy.
Na środku po lewej znajduje się instalacja Gabrieli Morawetz pod nazwą Miroir – („Lustro”). Wokół płaskiej tafli wody rozmieściła ona pięć panneaux na których półprzezroczyste płótno naniosła techniką fotograficzną, z jednej strony akty przeglądającej się w lustrze lub jeziorze nagiej dziewczyny, z drugiej obrazy leśnego poszycia. Efektem jest księżycowe misterium światła, wody – i kobiecości.

Gabriela Morawetz, Miroir, (Lustro), instalacja
(Gabriela Morawetz, ArtSénat)

Po lewej od wejścia są Wnętrza – trzy obrazy Małgorzaty Paszko – z okresu zanim zacząła malować swe bardzo szczególne normandzkie pejzaże. Na  utrzymane w jednolitej tonacji widoki wnętrz malarka nałożyła barwne motywy, jakby odciski tkanin czy dywanów, uzyskując kolorystyczną gęstość płaszczyzny obrazu, rodem z tradycji nabistów i Bonnarda, i przejmującą intymnością atmosferę.

Nieopodal w inny rodzaj intymności czy medytacji wprowadza  wielki „szpilkowy” obraz Teresy Tyszkiewicz, falujący w tonacjach brązowo-beżowo-zielonkawych. Artystka znana jest ze swych kompozycji tworzonych z tysięcy czy milionów szpilek wbitych w płótno, których główki nadają kolorystykę obrazu, a ostrza kierunki, czy wektory poszczególnych jego partii.

Gérald Pestmal, Laura de Noves (1308-1348), instalacja
(Gérald Pestmal, ArtSénat)

 

 

Żeby nie poprzestać tylko na rodzimej twórczości, wróćmy do Ogrodu by wymienić petrarkowską Laurę de Noves, ubraną w suknię z liści i piór przez Gérarda Pestmala, albo mniej oryginalny, ale frapujący przez zestawienie kobiecy tors w Fontannie Medycejskiej umieszczony tam przez Sylvie de Meurville. 

ArtSénat 2007, Femme y es-tu?, Oranżeria Senatu 19 maja -17 czerwca, Ogród Luksemburski 19 maja - 23 września