Teatr

Le Proscenium przed przeprowadzką

Agnieszka Kumor

Tekst z 12/03/2008 Ostatnia aktualizacja 14/03/2008 11:53 TU

Paryski Teatr Le Proscenium zmienia swą siedzibę. Dotychczas ten nieduży teatr off-owy o wielkich ambicjach (na co wskazują liczne nagrody i subwencje miasta Paryża), pod polsko-francuską dyrekcją mieścił się w jedenastej dzielnicy, pod numerem 170, przy rue de Charonne. Chcąc znaleźć tę niewielką salkę teatroman musiał wykazać sporą dozę wytrwałości, gdyż wejście do teatru znajduje się (dla zmylenia przeciwnika, zapewne…) w sąsiednim Pasage du Bureau. Od września teatr przeniesie się do nowej sali na podparyskim przedmieściu w Montreuil.

Urszula Mikos i Olivier Cohen rozpoczęli dyrekcję w Le Proscenium w roku 1996 spektaklem Antygona w Nowym Jorku, Janusza Głowackiego, w reżyserii Mikos. Rok później przedstawienie zostało uznane za najlepszy spektakl roku 1997 na małych scenach paryskich i otrzymało Grand Prix Spécial du Jury festiwalu uniwersyteckiego Studenci i Teatr. Zapatrywania artystyczne Urszuli Mikos organizują repertuar teatru wokół nowej dramaturgii, współczesnych autorów i nowatorskich poszukiwań teatralnych.

W dobieraniu sztuk uprzywilejowuje autorów rzadko lub zgoła nigdy nie grywanych we Francji, poczesne miejsce zajmują autorzy z Europy Środkowej i Wschodniej, w tym oczywiście autorzy polscy. Obok Janusza Głowackiego – „duchowy mistrz” polskiej reżyserki – Bogusław Schaeffer; ich sztuki Urszula Mikos tłumaczyła na francuski wraz z Olivierem Cohenem. Mikos nie boi się „niedramatycznych” tekstów, wręcz przeciwnie rzeźbi z nich „spektakle-instalacje”, dużą wagę przywiązuje do gry aktorskiej, tworzy poetycką kanwę sztuki organizując przestrzeń sceniczną. Wśród autorów prezentowanych na scenie Le Proscenium znaleźli się, m.in.: Thomas Bernhardt, Sarah Kane, Kurt Schwitters, Danil Harms, Samuel Beckett, Gao Xijang, Louis Cervin… Do powyższych osiągnięć dodajmy utworzenie studia aktorskiego przy Teatrze Le Proscenium pod nazwą: Aktor Instrumentalny, w hołdzie Meyerholdowi.

Z okresu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim i z późniejszej pracy w teatrze Urszula Mikos wyniosła doświadczenie nabrane podczas asystentury u Tadeusza Kantora, Jerzego Grotowskiego, Macieja Prusa czy też ze współpracy z Małgorzatą Dziewulską. Potem były poszukiwania teatrologiczne w Instytucie Studiów Teatralnych na uniwersytecie Paris III i praca z takimi twórcami jak: Mathias Langhoff, Robert Wilson, Peter Stein, Piotr Fomienko, którzy w różnym stopniu zaważyli na jej „scenicznym języku”.

"Herodiada" w reż. Urszuli Mikos, Centre Culturel Boris Vian des Ulis
Bernard Pons

Niezwykle ciekawym doświadczeniem był tryptyk romantyczny – Kordian Juliusza Słowackiego (w nowym tłumaczeniu Mikos-Cohena) i Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego (w tłum. Paula Cazina), zakończone realizacją sztuki współczesnego francuskiego autora Laurenta Contamina Herodiada/Hero died, gdzie obraz współczesnej Polski mieszał się z mitem romantycznego, samotnego bohatera.

Jak zaczęli tak kończą – w Le Proscenium grana jest do 20 marca Antygona w Nowym Jorku w nowej wersji scenicznej. Sezon w teatrze w Montreuil (metro: Robespierre, na linii 9)… nie mającym jeszcze nazwy rozpocznie się na jesieni. Dodajmy, że w planach Urszuli Mikos i Oliviera Cohena istnieje założenie studia reżyserii. Plany jak zawsze na miarę ambicji!