Architektura

Jean Nouvel laureatem Pritzkera

Piotr Błoński

Tekst z 10/04/2008 Ostatnia aktualizacja 10/04/2008 11:31 TU

Jean Nouvel przed makietą filii Muzeum Luwru w Abu Dhabi.
(Photo : Reuters)

Jean Nouvel, francuski architekt o którego realizacje wielokrotnie opisywaliśmy w naszych audycjach, został tegorocznym laureatem nagrody Pritzkera. Zostanie mu ona wręczona 2 czerwca w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie. Nie jest to pierwsza prestiżowa nagroda, jaką zdobył Jean Nouvel, ale Nagroda Pritzkera, utworzona w 1979 roku, uważana jest za najwyższe wyróżnienie w zawodzie, swoisty odpowiednik nagrody Nobla z architektury. Wśród francuskich architektów, pierwszym jej laureatem był, w roku 1994, odwieczny rywal Jean Nouvela, Christian de Portzamparc. O ich współzwodnictwie mówiliśmy w tej rubryce w ubiegłym roku.

Instytut świata arabskiego w Paryżu
© G.Fessy / IMA

Nagroda została przyznana za całokształt twórczości: Jean Nouvel ma na koncie ponad dwieście projektów, zrealizowanych, w trakcie realizacji, lub niezrealizowanych, ale nie mniej znaczących – jak choćby projekt pięćsetmetrowego szklanego i półprzezroczystego wieżowca w podparyskiej dzielnicy la Défense. Jean Nouvel zdobył międzynarodową sławę dzięki projektowi paryskiego Instytutu Świata Arabskiego, zrealizowanemu w roku 1987. W Paryżu zrealizował ponadto gmach Fundacji Cartiera, w którym zastosował samostojącą przeszkloną ścianę wysuniętą przed szklane również lico budynku. W tym projekcie, który jest odważnym połączeniem akademickiego ćwiczenia na temat architektury biurowej i nowatorskich pomysłów, przy zastosowaniu najnowocześniejszych technologii budowlanych, Jean Nouvel zawarł też zapowiedź coraz ściślejszego wiązania obiektu z otoczeniem ogrodowym. Na większą skalę zrealizował to w następnym paryskim projekcie – muzeum Branly.

Musée du Quai Branly, Paryż (widok od południa)
© musée du quai Branly, photo Nicolas Borel

Projekty i realizacje poza Francją zaczęły się mnożyć od drugiej połowy lat ’90 – wymieńmy hotel i wieżowiec przy MoMa w Nowym Jorku, teatr w Minneapolis, centrum kulturalno-kongresowe w Lucernie w Szwajcarii, centrum handlowe Galeries Lafayette w Berlinie, projekty oper w Seulu, Pekinie, Tokio i Dubaju, przeznaczony do realizacji projekt Filharmonii w Paryżu i projekt poprzecinanego przestrzeniami ogrodowymi „antywieżowca” w podparyskim Boulogne, który sam w sobie stanowi program architektoniczno-urbanistyczny. Kilka dni temu Jean Nouvel inaugurował pięcio i półhektarowy Park Centrum Poble Nou w Barcelonie, gdzie zaprojektował specjalny, oszczędny system irygacji roślin. W Barcelonie Nouvel zrealizował ponadto jajowatego kształtu wieżowiec o kształcie cygara, zwany Torre Agbar, w Madrycie rozbudowę Muzeum Reina Sofia oraz wieżowiec hotelowy. No i nie sposób nie wspomnieć o projektach dla Abu Dhabi na czele z powstającym tam gmachem przyszłej filii Luwru. A projekt wieżowca w dzielnicy La Défense przybrał właśnie nowy kształt po rozpisaniu nowego konkursu.

Torre Agbar - Barcelona, 1999-2005
(Photo: Gaston et Septet)

Na antenie RFI, Jean Nouvel reagował na ogłoszenie werdyktu Nagrody Pritzkera już 31 marca, w rozmowie z Charlotte Idrac z redakcji francuskiej. Mówił, że nie jest zaskoczony, choć nie spodziewał się tej nagrody akurat w tym roku. Ale bez fałszywej skromności tłumaczył, jaki ta nagroda ma dla niego sens:

New York Tour 10011th avenue. Architectes Ateliers Jean Nouvel.
© Jean Nouvel/ Adagp 2007.

„To, co ważne, to wyraz międzynarodowego uznania dla pewnego sposobu myślenia, czyli potwierdzenie, że trzeba skończyć z architekturą seryjną, tą którą narzuca się większości miast na całym świecie, z tymi samymi wieżowcami, centrami handlowymi, z tymi samymi typowymi rozwiązaniami, które dostosowuje się tylko z grubsza za pomocą komputera, podmieniając kilka parametrów wciąż powtarzających się w wielkich miastach.

"Obiekt eksperymentalny"
© Jean Nouvel-AJN

Ja walczę przeciw tej architekturze seryjnej i powtarzalnej. Walczę o architekturę specyficzną dla każdej lokalizacji i każdego klienta, który ma prawo do autentycznej i oryginalnej refleksji architekta. I twierdzę, że na tym właśnie polega zawód architekta: ma on dać z siebie wszystko, umysłem i sercem, by sprawić rodzaj prezentu danej dzielnicy, miastu, klientowi i tym którzy będą tam mieszkać – a nie powtarzać typowe rozwiązania, które nie mają zazwyczaj żadnego sensu tam, gdzie się je narzuca”.