Film

Maj 68 w Cannes

Anna Rzeczycka

Tekst z 09/05/2008 Ostatnia aktualizacja 15/05/2008 13:50 TU

40 lat temu na ulicach Paryża i innych francuskich miast rozgościła się rewolucja. Studenci i robotnicy kontestowali obowiązujące status quo i domagali się kulturalnego odrodzenia. W atmosferze rewolucyjnego wrzenia 10 maja 1968 roku zainaugurowany został 21. Festiwal Filmu w Cannes.

 

Claude Lelouch, Jean-Luc Godard, François Truffaut, Louis Malle i Roman Polanski w Cannes w 1968 roku
Foto: Tourte/StillsGamma

Na czele Jury, w którym zasiedli Monica Vitti, Louis Malle i Roman Polański, stanął członek Akademii Francuskiej André Chamson. Środowisko filmowe było wtedy ciągle pod wrażeniem zwolnienia przez ministra kultury André Malraux założyciela francuskiej Cinémathèque Henri Langlois. W jego obronie w lutym filmowcy wyszli na ulicę. Ich protesty trwały do końca kwietnia; Malraux musiał ustąpić i z przesadną pompą przywrócił odsuniętego Langlois na jego dyrektorskie stanowisko.

Młodzi gniewni

François Truffaut i Jean- Luc Godard zachowali po tym wydarzeniu urazę wobec władz i postanowili nie rezygnować z bojowej czujności. W Cannes dołączyli się do nich inni filmowcy, bardzo krytycznie nastawieni do ówczesnego charakteru festiwalu, na ich gust zbyt akademickiego i elitarnego.

(INA)

11 maja Francuskie Stowarzyszenie Krytyków zwróciło się do dyrekcji Festiwalu o zawieszenie go na dzień strajku powszechnego13 maja. Delegat Generalny imprezy Robert Favre le Bret odmówił, co wywołało na bulwarze la Croisette wielkie wzburzenie.

17 maja w Paryżu odbyły się stany generalne francuskiego kina z udziałem studentów szkoły filmowej z ulicy de Vaugirard i grupy reżyserów. Postanowiono na nich, że czasowo przerwana zostanie produkcja wszystkich filmów francuskich.

Festiwal anulowany

18 maja w Cannes konferencja prasowa poświęcona aferze Henri Langlois przekształca się w prawdziwy meeting. François Truffaut poddaje pod głosowanie rezolucję przyjętą poprzedniego dnia w Paryżu i proponuje debatę na temat ewentualności przerwania festiwalu. Milos Forman powiadamia, że wycofuje z konkursu swój film Pali się moja panienko, Jean-Luc Godard apeluje o solidarność z manifestującymi studentami, a Louis Malle, Roman Polański, Monica Vitti i Terence Young dymisjonują z Jury. Wszystkie te decyzje przyjęte są przez zebranych głośną aklamacją.

O godzinie 15.00 publiczność, która na razie nie jest wprowadzona w bieg wypadków, napływa w spokoju do Pałacu Festiwalowego na projekcję Peppermint frappé Carlosa Saury.

I wtedy zaczyna się coś niesłychanego. "Kiedy na ekranie pojawił się tytuł filmu - wspomina Gilles Jacob, obecnie przewodniczący festiwalu, który w 1968 roku pracował w Cannes jako krytyk filmowy w piśmie les Nouvelles Littéraires – na scenie pojawiło się kilka osób, które uwiesiły się na kurtynie, uniemożliwiając jej całkowite odsłonięcie. W eleganckim geście solidarności moralnej dołączyli do nich reżyser filmu Carlos Saura i jego aktorka Geraldine Chaplin. Film został przerwany, a na sali rozgorzała dyskusja, czy należy zakończyć festiwal, czy też mimo wszystko kontynuować zaplanowane projekcje. Kłótnie trwały do drugiej nad ranem.

Nazajutrz, w niedzielę 19 maja w południe,  Robert Favre Le Bret odczytał oficjalny komunikat następującej treści: "Ponieważ okoliczności nie pozwalają na prezentację filmów w normalnych warunkach, zarząd postanawia zakończyć festiwal, za co przeprasza jego zagranicznych uczestników."

Festiwal wspomina 

Claude Lelouch
(Reuters)

Tegoroczny 61. Festiwal w Cannes postanowił przypomnieć bohaterów wydarzeń sprzed 40 lat i w ramach specjalnego programu wyświetlić te filmy, których publiczność nie mogła zobaczyć w 68 roku: między innymi Peppermint Frappé Carlosa Saury, Trzynaście dni we Francji Claude'a Leloucha i Je t'aime, je t'aime Alain Resnais. Przy okazji postawione zostanie z pewnością pytanie o to, czy podmuch kontestacji 68 roku jest w Cannes nadal odczuwalny. Czy z biegiem lat festiwal nie stał się instytucją zbyt elitarną i skostniałą? Czy dopuszcza jeszcze prowokację, kontestację i czy wierny pozostał jednemu z głównych postulatów maja 68 roku, który dopominał się o oddanie władzy wyobraźni.