Kiraz i paryżanki

Stały się podobne do jego rysunków

Piotr Błoński

Tekst z 05/06/2008 Ostatnia aktualizacja 05/06/2008 11:51 TU

Kiraz, Paryżanki
fot.Laurent Lecas, Musée Carnavalet, Paris

Trudno o coś bardziej paryskiego, niż Paryżanki Kiraza. Powstały one pod koniec lat 50., na łamach magazynu Jours de France, gdzie gościły do roku 1987, i za życia przeszły do legendy. Mam znajomą, która twierdzi, że pod wpływem tych rysunków wyemigrowała do Paryża. Długonogie, bez kompleksów i impertynenckie trzpiotki z oczami jak sarenki rozprzestrzeniły się z czasem na inne publikacje, jak Elle, Marie-Claire, Gala i wreszcie Playboy, a w latach 90 rozpoczęły nawet karierę jako top-modelki, reklamując w seriach rysunków słodziki Canderel albo krem Nivea. Obecnie goszczą w Muzeum Carnavalet, czyli muzeum historii miasta Paryża, które oddaje autorowi zasłużony hołd w postaci pierwszej pełnej retrospektywy jego twórczości.

„Czy myślisz, że w Cannes zauważyli, żeśmy nie przyjechały?” – pyta psiapsiółkę psiapsiółka na jednym z rysunków. Chciałoby się odpowiedzieć: nie mogli nie zauważyć. W tych rysunkach Kiraz tak dokładnie odzwierciedla pewien model młodej paryżanki, tak zręcznie wychwytuje mieszankę szyku i uwodzicielstwa z gorączkową potrzebą bycia zauważoną, naiwności z cynizmem, lekkomyślności z przemyślanym snobizmem, a także charakterystyczne, nieprzemijające akcesoria i elementy stroju, postawy i sposobu noszenia się, jak choćby sposób wiązania chusty albo podwijania rękawów – że od pewnego momentu zdawało się, że to prawdziwe Paryżanki zaczęły być podobne do jego rysunków. Toteż w Cannes nie brakuje ich nigdy.

„Opowiedziała mi tyle rzeczy, że nie mam prawa powtarzać, że nie wiem od czego zacząć”.
Fot. Musée Carnavalet, Paris

„Opowiedziała mi tyle rzeczy, że nie mam prawa powtarzać, że nie wiem od czego zacząć”.

Rysunki te są w większości opatrzone podpisami, zazwyczaj wypowiedzią jednej z postaci. Są to teksty które, jak mawia sam autor, można usłyszeć w Paryżu na byle tarasie kawiarnianym, dotyczące flirtów i przygód miłosnych, sentymentalnych marzeń i rywalizacji, kłopotów małżeńskich i macierzyńskich, ciuchów i troski o linię, a wszystko pod jednym wspólnym mianownikiem: przypodobać się, ale jakoś tak od niechcenia.

Kiraz – właściwie Edmund Kirazian urodził się w Kairze w rodzinie ormiańskiej w 1923 roku: gdy przybył do Paryża w 1946 roku, miał już za sobą początek kariery jako rysownik w egipskiej prasie. Początkowo specjalizował się w satyrze politycznej, współpracując z różnymi czasopismami, aż trafił do Jours de France. Pierwsze Paryżanki powstały w 1959 roku, wskutek sugestii właściciela tego magazynu, magnata przemysłowego i prasowego Marcela Dassault.

"Widzę pięknego młodego bruneta, ale biorę go dla siebie bo zobaczyłam go pierwsza"
Fot. Musée Carnavalet

Do 1987 roku Kiraz dostarczał co tydzień dwa rysunki czarno-białe i jeden w kolorze – w sumie 25 tysięcy plansz.

Wystawa w Muzeum Carnavalet jest pełną retrospektywą twórczości Kiraza – są tam więc także przykłady jego rysunków sprzed Paryżanek, a także późniejszych gwaszy, ponadto obszerna dokumentacje prasowa, reklamowa i fotograficzna. Ale zazdrosne Paryżanki przesłaniają wszystko…

Les Parisiennes de Kiraz, Musée Carnavalet, do 21 września 2008

http://www.carnavalet.paris.fr