Bezprecedensowa wystawa

Picasso i mistrzowie

 Piotr Błoński

Tekst z  15/02/2010 Ostatnia aktualizacja 15/02/2010 12:43 TU

DR Rmn

W twórczości Picassa dialog z dziełami wielkich mistrzów zajmuje miejsce pierwszorzędne – jest to fakt powszechnie znany. Aż się prosiło o to, by skonfrontować obrazy Picassa z obrazami malarzy, którzy tak go fascynowali, że nawiązywał do ich dzieł z maniackim, zdawałoby się, uporem. Takiej wystawy dotąd nie było: głównie dlatego, że wypożyczenie i sprowadzenie na jedno miejsce takiej ilości emblematycznych arcydzieł było niezmiernie trudne i kosztowne. Zaradziły temu entuzjazm komisarzy, powaga zrzeszenia francuskich muzeów państwowych RMN i mecenat firmy LVMH. Od 8 października wystawa ta stanie się więc rzeczywistością w paryskim Grand Palais, gdzie skupi ponad 200 dzieł – i równocześnie w dwóch innych miejscach: w Luwrze wokół Kobiet z Algieru Eugène’a Delacroix i w Muzeum Orsay wokół Śniadania na trawie Edouarda Maneta.

Stwierdzenie, że Picasso kopiował i reinterpretował wielkich mistrzów, nie wyczerpuje zjawiska, które ma charakter wielopiętrowy. Jak pisze w katalogu wystawy jej współkomisarz Anne Baldassari, „w odczytywaniu tradycji malarskich Picasso korzystał z wcześniejszego odczytania jej przez swoich poprzedników.Malarstwo Maneta czy Ingres’a, freski Puvis de Chavannes’a, obrazoburcze transkrypcje Cézanne’a, są dla niego kluczem, otwierającym kod dla rozpoznania i aktualizacji tego co oni sami wnieśli do sztuki”.

Dzięki temu „Picasso-patrzy-na-Maneta-który-patrzy-na-Goyę-który-patrzy-na-Velasqueza; na tegoż Maneta, który patrzy na Rafaela za pośrednictwem rycin Raimondiego; na El Greca, malarza ikon wpatrzonego w Tycjana; na Ingres’a patrzącego na Poussina, Rafaela i fotografie z atelier; na Cézanne’a znowuż, który sam patrzy na El Greca i Poussina i fotografie nagich modeli; na Van Gogha, który wpatrzony jest w Rembrandta i na celnika Rousseau, zapatrzonego w albumy z obrazkami. A na ich wszystkich razem Picasso patrzy za pośrednictwem reprodukcji które systematycznie zbiera przez całe życie”.

Yo, Picasso

Główną wystawę rozpoczynać mają autoportrety Picassa, nawiązujące m.in. do autoportretów El Greca, Poussina, Rembrandta, Gauguina, dalej studia  kopii akademickich, następnie obrazy w których Picasso testował, by tak rzec, efekty barw znane mu z arcydzieł mistrzów. Po tym przygotowaniu następuje osiem sal z obrazami bezpośrednio nawiązującymi do widniejących obok dzieł „mistrzów” lub inspirowanymi przez nie, przy czym ostatnia poświęcona jest wielkim aktom, świadomym wyzwaniom Picassa w stosunku do Wenus Velasqueza, Maji Desnudy Goyi, Odaliski Ingres’a i Olimpii Maneta.

O wystawie towarzyszącej w Muzeum Orsay, w Sali Śniadania na trawie Edouarda Maneta, dość powiedzieć, że skupia ona wokół niego 14 obrazów olejnych i ponad trzydzieści innych dzieł, które Picasso stworzył w swoim dialogu, czy wręcz walce z arcydziełem Maneta. Sytuacja powtarza się w trochę skromniejszej skali, w Luwrze przed Kobietami z Algieru Eugène’a Delacroix.

Od 8 października 2008
Picasso et les maîtres, Paris, Grand Palais
Picasso/Manet, Le Déjeuner sur l'herbe, Paris, Musée d'Orsay

Od 9 października 2008
Picasso/Delacroix, Paris, Louvre