Intelektualiści na wychodźctwie

Sesja Centrum Cywilizacji Polskiej na Sorbonie

Tekst z  05/04/2009 Ostatnia aktualizacja 26/01/2010 11:43 TU

W dniach 3 – 4 kwietnia odbędzie się na Sorbonie sesja  „Les intellectuels en exil face aux régimes totalitaires” zorganizowana przez działające na tym uniwersytecie Centrum Cywilizacji Polskiej.

Mimo trwającego strajku uczelni wyższych udało się przygotować dużą międzynarodową konferencję na temat postawy intelektualistów zmuszonych do emigracji z krajów komunistycznych.

Referaty i dyskusja będą dotyczyły zarówno atmosfery we Francji w chwili ich przybycia, jak również oceny wydarzeń w krajach, z których musieli uciekać; jak emigranci rozumieli swoje obowiązki wobec ojczyzny, jak chcieli je realizować, w jaki sposób kontaktowali się z krajem i jakie przedstawiali sposoby wyjścia z sytuacji.

Wśród referentów znajdują się przedstawiciele emigracji czeskiej: Antonin Liehm, węgierskiej: Peter Kende, rumuńskiej: Magda Carneci oraz rosyjskiej: Natalia Gorbaniewska.

Najobszerniej zostanie jednak zaprezentowany przypadek Instytutu Literackiego i Kultury.

Dzieło Jerzego Giedroycia bezprzecznie wywarło ogromny wpływ na całe środowisko międzynarodowej emigracji na Zachodzie po 1945 roku. Zgromadzone zbiory oraz dokumentacja pracy wykonywanej przez ponad pół wieku stwarzają historykom wspaniałe możliwości badawcze, ale z drugiej strony stanowią imponujący pomnik działalności małej grupki ludzi, którzy ośmielili się przeciwstawić imperium zła.

Rolę Kultury omówią m.in. Timothy Snyder z uniwersytetu Yale oraz Andrzej Paczkowski z Polskiej Akademii Nauk.

O sytuacji we Francji i poglądach francuskich środowisk intelektualnych i politycznych na działalność emigrantów będą mówić Antoine Mares (Inalco), Pierre Gremion (Paris IV), Jacques Rupnik (CNRS).

Sesję otworzą prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Centrum, Sławomir Radoń, szef Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie i dyrektor Joie Springer z UNESCO.

Konferencja odbędzie w piątek 3. 04., w godzinach 9.30 – 18.00, Centre Malesherbes, 108, Bd. Malesherbes, Paris 17 (metro: Malesherbes) oraz w sobotę, od 9.30 do 13.00, Maison de la Recherche, 28, r. Serpente (metro: Odeon).

---

Program:

Centre de Civilisation Polonaise (Paris IV – Sorbonne)
Les intellectuels en exil face aux régimes totalitaires
Vendredi, le 3 avril
Paris IV Sorbonne, Centre Malesherbes, amphi. 128
108 bd. Malesherbes
75017 Paris

9.30 – Ouverture du colloque
Wojciech Fałkowski – Accueil
Sławomir Radoń (Directeur Général des Archives Nationales de Pologne) – Allocution
Joie Springer (UNESCO) – Programme «Mémoire du monde»

Séance I – président Georges Mink

10.00 – Antoine Marès: L’émigration politique de l’Europe centrale en France
10.30 – Jacques Rupnik : Les revues intellectuelles et les exilés d’Europe centrale à Paris
11.00 – Pierre Grémion: Voix d’exil en marge du progressisme parisien
11.30 – pause café

Séance II – président

11.45 – Peter Kende: La solitude de l’émigration
12.15 – Antonin Liehm: Que faire?
12.45 – discussion
13.15 – pause déjeuner

Séance III – président Jacques Rupnik

15.00 – Timothy Snyder: Prométhée en exil – les racines intellectuelles du projet de Jerzy Giedroyc de libération de l’Ukraine, de la Lithuanie et de la Biélorussie
15.30 – Natalia Gorbaniewska: «Kultura» – «Kontinient». Jerzy Giedroyc – Wladimir Maximow
16.00 – Andrzej Paczkowski: Briser ou transformer? Le changement de système politique en Pologne dans la pensée de J. Mieroszewski.
16.30 – pause café

Séance IV – président Michel Masłowski

16.45 – Basil Kerski: European workshop of political thought: Jerzy Giedroyc, «Kultura» and new polish–german relantionship (1946–2000).
17.15 – Magda Carneci: L’émigration roumaine en France: entre la résistance politique et le mal du pays.
17.45 – discussion

Samedi, le 4 avril
Maison de la Recherche
28, rue Serpente
75006 Paris 2

Séance V – président Jean Breuillard

9.30 – Michel Aucouturier: Un dissident de la dissidence: André Siniavski et la revue «Syntaxis»
10.00 – Cécile Vaissié: Le combat en Occident, des dissidents de Russie
10.30 – Luba Jurgenson: Les exilés rescapés du Gulag
11.00 – pause café

Séance VI – présidente Janine Ponty

11.15 – Marek Kornat: Jerzy Giedroyc en Pologne indépendante et pendant la Seconde guerre mondiale. Essai d’une biographie politique et intellectuelle
11.45 – Malgorzata Ptasińska–Wojcik : Les livres de «Kultura» – les livres interdits à l’Est
12.15 – Jacques Toubon: Le programme du musée de l’Histoire de l’Immigration
12.45 – discussion
13.00 – clôture du colloque

Remerciements aux Archives Nationales de Pologne
et à la Commission Nationale Polonaise pour l’UNESCO