Notatnik Paryski

Gustaw Eiffel - "Czarodziej Żelaza"

 Marek Brzeziński

Tekst z  14/05/2009 Ostatnia aktualizacja 15/05/2009 16:03 TU

Tym, co różni rzemieślnika od twórcy, jest wizja. Dotyczy to nie tylko działalności artystycznej, lecz także innych dziedzin życia, na przykład sztuki inżynieryjnej. Można się o tym przekonać wybierając się do paryskiego ratusza, gdzie z okazji 120 rocznicy powstania Wieży Eiffela otwarto wystawę w hołdzie twórcy tej wyjątkowej konstrukcji – dzisiaj symbolu Paryża.

Roger Bacon
Wikipedia

Leonardo da Vinci, geniusz renesansu, twórca pompy do czerpania wód podziemnych, pomysłowych machin wojennych, jak czołg miotający niewielkie kamienie i działa, czy latających modeli wykonanych z papieru i wosku.
Roger Bacon, angielski franciszkanin i naukowiec, „doctor mirabilis”, w wyniku konfliktu ze zwierzchnikami przeniesiony karnie z Oxfordu do Paryża, oskarżony przez członków swojego zakonu o konszachty z siłami nieczystymi. (Powodem tego były pomysły wybiegające daleko poza wiedzę średniowiecza, jak okręty poruszające się bez wioślarzy, prowadzone przez jednego człowieka, wozy jeżdżące bez użycia zwierząt pociągowych, napędzane niewiarygodną energią, czy maszyny latające kierowane przez człowieka za pomocą pomysłowego urządzenia.)
Juliusz Verne, który przewidział, że człowiek będzie mógł latać na księżyc. To tylko kilka przykładów ludzi obdarzonych wyobraźnią i geniuszem wizjonerskich pomysłów wykraczających poza świat im współczesnych.
Do takich twórców należał także inżynier Alexandre Gustave Beonickhausen, zwany Eiffelem.

Budowa Wieży Eiffla
Wikipedia

Nazwisko to przyjął po swym przodku, który na początku XVIII wieku trafił nad Sekwanę z Nadrenii – Północnej Westfalii i był zmuszony do zmiany nazwiska, gdyż  słowa Boenickhausen nie był w stanie wymówić żaden Paryżanin bez narażenia na uszczerbek swego uzębienia.

Gustaw Eiffel
Wikipedia

Osobie inżyniera Eiffela poświęcona jest wystawa w stołecznym ratuszu, którą zorganizowano pod hasłem -  „Gustave Eiffel – czarodziej żelaza”. Królująca na paryskim niebie od 15 maja 1889 roku stalowa konstrukcja nosząca imię urodzonego w Dijon pięćdziesiąt siedem lat wcześniej konstruktora, nie jest, rzecz jasna, jedynym jego dziełem, acz oczywiście najbardziej znanym. Na wystawie zobaczyć można różne fazy budowy, makiety, fotografie sprzętu, jakiego używano i zdjęcia ludzi biorących udział, w tym, jak się okazało, historycznym przedsięwzięciu.  Wieża dominuje na wystawie, na której pokazano także inne dzieła w dorobku sztuki inżynieryjnej Gustawa Eiffela. Wizjonerem był zapewne, ale czy mógł rzeczywiście przewidzieć zawrotną karierę konstrukcji, przeciwko której protestowało grono artystów  z Guy de Maupassantem na czele? Inni jednak unieśmiertelnili ją na swych obrazach, jak Raoul Dufy czy Robert Delaunay, który nazwał wieżę „jednym z cudów świata”. Caroline Mathieu, naczelny konserwator muzeum d’Orsay i w jednej osobie komisarz wystawy w ratuszu, także podkreśla piękno konstrukcji, twierdząc, że jest to wynik „gry struktury i wiatru”.

Zanim wybudowano Wieżę Eiffla (zaprojektowaną przez dwóch inżynierów z jego pracowni, Maurice’a Koechlina i Emila Nougiera), Gustaw Eiffel przyłożył swoją dłoń do powstania Statuy Wolności w Nowym Jorku.

Most Maria Pia
Wikipedia

Jego dziełami są także: most łączący stały ląd ze stojącą na skale figurą Najświętszej Marii Pannny w Biarritz, wiadukt Garabit – 175 metrowy łuk wznoszący się 122 metry nad przepaścią, most Maria Pia nad rzeką Douro w Portugalii, budowa, która ugruntowała sławę Eiffela poza granicami Francji, obserwatorium astronomiczne w Nicei, La Casa de Hierro w Iquitos, w Peru i Dworzec Wschodni w Budapeszcie, który jest o dwadzieścia cztery lata młodszy od Wieży nad Sekwaną. Projektował konstrukcje, gmachy i dworce w Wietnamie, w Belgii i w Katalonii.

W wieku 70 lat rzucił się w wir kolejnej kariery, tym razem wynalazcy w dziedzinie lotnictwa

Eiffel założył Laboratorium Aerodynamiczne, w którym pracował między innymi jeden z legendarnych pionierów lotnictwa, Louis Blèriot. W 1917 roku wymyślono tam model szybkiego samolotu myśliwskiego. Jeszcze wcześniej wpadł na pomysł budowy tunelu pod Kanałem la Manche, łączącym brzeg francuski z Folkestone. Część wystawy w ratuszu poświęcona jest prywatnemu życiu inżyniera Gustwa Eiffela, który zmarł w wieku 91 lat w swym pałacu przy ulicy Rabelais w Paryżu, a nie jak chcą tego przewodnicy po Kairze, utonął w Nilu. Miałby się rzekomo rzucić do rzeki, zrozpaczony opóźnieniami w pracach przy budowie mostu. Rzecz w tym, że inżynier Gustaw Eiffel nigdy mostu nad Nilem nie projektował.