Meble z manufaktury Gobelins

Światła ślepej uliczki

 Piotr Błoński

Tekst z  28/05/2009 Ostatnia aktualizacja 30/05/2009 16:25 TU

Gaudissart-Fréchet, fotele dla Rady Ministrów, 1933
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Sztuka stosowana pierwszej połowy XX wieku jest coraz bardziej doceniana, bo też stanowi niezwykły rozdział twórczości. Można by powiedzieć, że był to łabędzi śpiew rzemiosła artystycznego, zanim przedmioty codziennego użytku, a w pierwszym rzędzie meble, zostały zmonopolizowane przez przemysł masowy, w ramach którego design służy najczęściej tylko za pretekst. Pod względem harmonii, wyszukania, doboru materiałów, doskonałości techniki i wykonania najwyższym, by tak rzec, stadium rzemiosła jest secesja. A jego przedłużeniem - modernizm lat dwudziestych, którego formy utrzymywały się z różnym powodzeniem do lat pięćdziesiątych. Niektóre aspekty tej przygody ilustruje wystawa w Galerii Gobelins.

Follot, Le Parc, fotel
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Follot, Le Parc, krzesło
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Zebrano na niej około 250 dzieł wykonanych na potrzeby państwowych instytucji, takich jak rezydencje prezydenckie czy salony reprezentacyjne francuskich ambasad, a pochodzących z państwowych warsztatów: Manufaktur z Beauvais, Gobelins i Savonnerie, czyli manufaktur utrzymujących wielowiekowe tradycje francuskiego rzemiosła artystycznego. Kryterium doboru – to wykorzystanie tkaniny w tych dziełach. Te manufaktury państwowe nie poprzestawały na utrwalaniu tradycyjnych form (co czynią na co dzień, konserwując i odnawiając to dziedzictwo), lecz miały i mają do dziś ambicję uczestniczenia w najnowszej twórczości: przykładem omawiane tu przed rokiem dzieła francuskiego designera Pierre’a Paulin.

Raoul Dufy, Łuk Tryumfalny, krzesło, 1933
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Nie był to wcale wyjątek. Już w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku powstał tzw. Salon Chéret, który poprzez formy modernistyczne nawiązujące do ducha wieku XVIII składa hołd twórczości François Bouchera. W następnych latach zamawiano częstokroć projekty u znanych artystów współczesnych, jak Odilon Redon czy Raoul Dufy: ten ostatni wykonał kartony do widoków Paryża, zdobiących krzesła i fotele André Groulta; u innych, trochę mniej dzisiaj znanych, jak Charles Dufresne, współautor wraz z Mauricem Taquoy serii przedmiotów sławiących nowoczesność, sport i rozrywkę, czy też Gaudissart i Fréchet, autorzy zespołu krzeseł i foteli dla Rady Ministrów przeznaczonych do rezydencji rządowych w Fontainebleau i Rambouillet. W tych dziełach talent tkaczy z manufaktur współgra z perfekcją wykonania stolarki, nawiązującej wszelako do form tradycyjnych.

Chouasnard, torebka, 1928
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Wystawa w Galerii Gobelins kładzie z natury rzeczy nacisk na tkaniny, które odnajdujemy zarówno na meblach, jak na parawanach czy nawet torebkach damskich: technikę gobelinów stosowano bowiem także do akcesoriów stroju, dzięki projektom takich legendarnych dziś twórców mody, jak choćby Paul Poiret.

Hasłem wystawy jest „Elegancja i nowoczesność, odnowa à la française”: ukazuje ona w istocie pełen przypychu, ale i wdzięku, bardzo francuski styl z ostatniej epoki, w której wierzono w ciągłość form artystycznego wzornictwa.

Veber-Follot, "Bajki", kanapa, 1926
©Isabelle Bideau/Mobilier National

Elégance et modernité, un renouveau à la française (1908-1958)

Galerie des Gobelins
42 avenue des Gobelins, 75013 Paris

do 26 lipca 2009