Henri Cartier-Bresson

Klasyk nie do zdarcia

 Piotr Błoński

Tekst z  02/07/2009 Ostatnia aktualizacja 05/07/2009 12:37 TU

Mur berliński, 1962
(Photo : H. Cartier-Bresson / Magnum Photos)

W rok po setnej rocznicy urodzin Henri Cartier-Bressona (1908-2004) w Europejskim Domu Fotografii urządzono wystawę 340 jego dzieł ze stałych zbiorów. Jest to znakomita okazja, by przypomnieć sobie dobytek najbardziej znanego w świecie francuskiego fotografa, albo nawet dostrzec, jak dalece jego dzieła zapadły powszechnie w pamięć i stały się odniesieniem.

Most Pont de l’Europe, (lub: Za dworcem St Lazare) Paryż, 1932.
(Photo : H. Cartier-Bresson / Magnum Photos)

Fotografie wystawione są one chronologicznie, według dwóch głównych motywów: Paryż i Europejczycy. Pierwszy zespół powstał z udziałem autora, który w l. 1980-1984 razem z dwoma kolegami z agencji Magnum wyselekcjonował z własnego archiwum fotografie dotyczące stolicy Francji. Owocem tej kwerendy była wystawa w Muzeum Carnavale toraz album "Paris à vue d'oeil" . Seria o Europejczykach jest żniwem podróży Henri Cartier-Bressona, z którego powstał w 1955 roku album „Europejczycy” wydany przez Tériade’a. Także i w tym wypadku selekcji dokonał autor:

Nie ma więc na wystawie dzieł nieznanych (w wypadku Henri

Most Pont de l’Europe, (lub: Za dworcem St Lazare) Paryż, 1932.
(Photo : H. Cartier-Bresson / Magnum Photos)

Cartier-Bressona byłby to ewenement) – ale ich zestawienie jest podniecające. Wystawa podkreśla zarówno charakterystyczny gest fotografa („fotografia jest ostrzem, który z wieczności wychwytuje moment, który mnie olśnił”), jak jego poczucie humoru, np. paradoksalne zestawienia osoby fotografowanej i tła. Do słynniejszych należy nobliwy staruszek na tle muru paryskiej ulicy, na którym w maju 1968 r. ktoś wypisał popularne wówczas hasło jouissez sans entraves („rozkoszuj się (seksualnie) bez ograniczeń”).

Zdjęcia, robione na przestrzeni pół wieku, pochodzą więc z Paryża i różnych krajów Europy – Włoch, Hiszpanii, Anglii, Grecji i Związku Radzieckiego, gdzie Henri Cartier-Bresson zrobił dla Paris-Match wielki reportaż w lipcu 1945 roku, pierwszy po wojnie, na który zachodni reporter dostał zezwolenie i w którym autor bez mrugnięcia uwiecznia ludzi radzieckich na tle herosów stalinizmu.

Równocześnie Muzeum Sztuki Nowoczesnej Miasta Paryża powtarza wystawę przygotowaną jeszcze za życia Henri Cartier-Bressona w 1974 roku.

Simiane-la-Rotonde, Francja, 1969, Muzeum Sztuki Nowoczesnej Miasta Paryża
(Photo : H. Cartier-Bresson / Magnum Photos)