Opuścił scenę na zawsze

Zbigniew Zapasiewicz nie żyje

Tekst z  15/07/2009 Ostatnia aktualizacja 15/07/2009 10:18 TU

Zbigniew Zapasiewicz

Zbigniew Zapasiewicz urodził się w 13 września 1934 roku w Warszawie i w rodzinnym mieście przyszło mu też pożegnać się na zawsze ze sceną. Był siostrzeńcem aktora Jana i reżysera Jerzego Kreczmarów oraz bratem ciotecznym satyryka Adama Kreczmara. Zanim zdecydował się na aktorstwo, studiował na Politechnice Warszawskiej, ale tradycje rodzinne przeważyły.

Zaczął występować na scenie w 1956 roku. Zadebiutował w Teatrze Młodej Warszawy rolą Galois w inscenizacji "Ostatniej nocy". W 1966 roku rozpoczął mającą trwać 17 lat współpracę z Teatrem Dramatycznym, grając między innymi w spektaklach reżyserowanych przez Ludwika René, Macieja Prusa, Jerzego Jarockiego, Kazimierza Dejmka. Później pracował też w Teatrze Polskim w Warszawie, Teatrze Powszechnym a także w krakowskim Teatrze STU.

Elegancja stylu, wybitne aktorstwo, niesłychane wyczucie – to najczęściej powtarzane w recenzjach teatralnych określenia.

W latach 60. zaczyna też wykładać w PWST i wychowaniu młodzieży będzie poświęcał do końca swych dni wiele czasu i wysiłków, nie sięgając po zaszczytne stanowiska, a po prostu wkładając serce i oddanie. Na zajęciach często przypomniał list swego życiowego przewodnika, poety Zbigniewa Herberta, skierowany do młodzieży aktorskiej z istotną myślą: „I nie bądźcie, na litość boską, nowocześni. Bądźcie rzetelni”. Temu przesłaniu pozostał zawsze wierny.

Na ekranie pojawił się po raz pierwszy już w 1963 r. jako ksiądz w "Wianie" Jana Łomnickiego, ale prawdziwą popularność przyniosły mu role z lat 70 w filmach Edwarda Żebrowskiego ("Ocalenie"), Krzysztofa Zanussiego (m.in. "Barwy ochronne") i Andrzeja Wajdy ("Bez znieczulenia"). Niezapomniane role Zapasiewicza to m.in. dziennikarz telewizyjny w "Ktokolwiek wie..." Kazimierza Kutza (1966) i docent w "Za ścianą" Krzysztofa Zanussiego (1971).

W 1972 r. Zapasiewicz zagrał lekarza w "Wyspach szczęśliwych" Stanisława Brejdyganta, a w 1973 r. dramaturga w "Drzwiach w murze" Stanisława Różewicza. W 1974 r. wcielił się w okrutnego Kesslera w "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy. Następnie zagrał księdza w "Dziejach grzechu" Waleriana Borowczyka (1975), Jana II Kazimierza w "Mazepie" Gustawa Holoubka (1975) wg Juliusza Słowackiego, oraz adwokata w "Skazanym" Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego (1975) – by wymienić tylko pierwsze i jeden z ostatnich – "Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową" (2000) Krzysztofa Zanussiego "
Wystąpił w ponad 70 filmach.
Za osiągnięcia sceniczne i filmowe Zbigniew Zapasiewicz otrzymał wiele wyróżnień. Dwukrotnie dostał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Polskiego Filmu Fabularnego w Gdyni - w1977 r. za Barwy ochronne" i w 2000 za "Życie jako...").

W ostatnich latach swego życia Zbigniew Zapasiewicz poświęcił się głównie scenie, inscenizując i występując w Teatrze Powszechnym.

Zbigniew Zapasiewicz

Zawsze dobierał starannie swe role i nigdy nie sprzedał swej twarzy do reklam. Zafascynowany twórczością Zbigniewa Herberta stworzył niezapomnianą postać „Pana Cogito”. W jednym z wywiadów dla polskiej prasy powiedział: „Moim guru jest Zbigniew Herbert, który mówi: ‘Bądź wierny, idź, bo tak zdobędziesz dobro, którego nie zdobędziesz’. Słucham się go. Próbuję iść".

„Każde jego pojawienie się na scenie, ekranie czy przed mikrofonem radiowym, było dla widza świętem. Pozwalało obcować z rzadką wykonawczą perfekcją, częstokroć z wirtuozerią. Nie bał się deformacji sylwetki, posługiwania się karykaturalnym, skrzeczącym głosem. Fascynował i onieśmielał prawdą przeżycia w ukazywaniu dobrych i złych stron ludzkiej duszy” – czytamy w jednym z artykułów w polskiej prasie, która oddaje dzisiaj artyście zasłużony hołd.