Jeszcze o Edynburgu 2009

Polacy, Hiszpanie i Szkoci

 Agnieszka Kumor

Tekst z  26/08/2009 Ostatnia aktualizacja 28/08/2009 16:27 TU

© Agnieszka Kumor, RFI

Festiwal teatralny Fringe w Edynburgu kończy się 31 sierpnia. Zazwyczaj pełno na nim polskich zespołów, ale i tędy przeszedł kryzys. Tym bardziej należy podkreślić zainteresowanie, jakim cieszyła się wystawa artystyczna Lokal 30, pokazana w ramach Edynburskiego Festiwalu Sztuki i Roku Polskiego. Międzynarodowy Festiwal kończy się 5 września, ale niektóre z wystaw potrwają dłużej, jak The Discovering Spain, w National Gallery of Scotland, mówiąca o tym jak Szkoci i Brytyjczycy odkrywali hiszpańskie malarstwo i jak się nim zachwycili.

© Agnieszka Kumor, RFI

Na scenie i w kulisach, czyli Polacy w Edynburgu

Festiwal Fringe (7 - 31 sierpnia) rozpoczął się tradycyjnie wcześniej od Festiwalu Międzynarodowego (14 sierpnia - 5 września), stąd i poślizg w datach zakończenia obu imprez. To zrozumiałe, ogrom letnich atrakcji kulturalnych i liczne festiwale edynburskie wymagają nie lada organizacji. Choć ogółem liczba spektakli we Fringe’u przerosła wszelkie oczekiwania, mniej było na nim w tym roku Polaków. Jak powiedział mi Tomek Borkowy, dyrektor artystyczny Universal Arts, „kryzys przeszedł i tędy”.

© Agnieszka Kumor, RFI

Z czterech polskich przedstawień, jakie przewidział on na obecny sezon, ostał się jeden. Przybyły z Wrocławia Sambor Dudziński - aktor, wokalista, multiinstrumentalista - zaprezentował spektakl zatytułowany: The Time(less) Machine. Ten nietypowy, łączący muzykę świata z syntezatorami spektakl-koncert-performance gościł w Edinburgh International Conference Centre (Venue 150), a przez ostatnie pięć dni festiwalu w Acoustic Music Centre, St. Bride’s i cieszył się zasłużonym wzięciem. Czekamy na Dudzińskiego we Francji!

© Agnieszka Kumor, RFI

Skoro mowa o Polakach na Fringe’u, to warto podkreślić, że można ich spotkać nie tylko na scenach, ale także wśród producentów. Wspomniany Universal Arts, polsko-szkocki duet producencki w osobach Tomka Borkowego i Laury Mackenzie Stuart, za tegoroczny program i dwudziestolecie pracy artystycznej zdobył w tym roku prestiżowego Archanioła, najważniejszą spośród The Herald Angel Awards, nagród ufundowanych przez Bank of Scotland i nadawanych wybitnym artystom edynburskich festiwali: Międzynarodowego, Fringe’u, Jazzu i Bluesa oraz Książki.

Młodym polsko-szkockim przedsięwzięciem jest Asylon Theatre, założony w 2008 roku przez Martę Mari i Edytę Kanię. Jego głównym celem jest promowanie polskiego dramatu, czego przejawem była Trzecia pierś Ireneusza Iredyńskiego, spektakl prezentowany na tegorocznym festiwalu w sali Augustine’s (Venue 152).

Z Andaluzji do gór Highlands

Diego VELÁZQUEZ (1599-1660) "Stara kobieta gotująca jajka" 1618. Olej 100,5 X 119,5 cm
Kolekcja: National Gallery of Scotland, Foto: © Antonia Reeve Photography

Wydarzeniem lata w Edynburgu jest wystawa The Discovering Spain, ukazująca jak szkoccy i brytyjscy artyści poznawali hiszpańskie malarstwo i jak się nim inspirowali.

Henry MOORE (1898-1986) Hiszpański więzień ok. 1939. Litografia na papierze
Kolekcja: Henry Moore Foundation © za łaskawym pozwoleniem Herny Moore Foundation

W jedną stronę podróżowali malarze, w drugą dzieła zdobyte na wojskach napoleońskich, lub uratowane ze zniszczeń hiszpańskiej wojny domowej. Obok płócien Velázqueza, Zurbarána, Goyi, El Greco, Murilla, Picassa można zobaczyć dzieła malarzy, którzy szli ich śladami, jak: Sir David Walkie, David Roberts, John Phillip, Sir William Nicholson, a w późniejszym okresie Arthur Melville, David Bomberg, czy rzeźbiarz Henry Moore. Na wystawie zgromadzono 130 dzieł wypożyczonych z kolekcji królewskich, National Gallery, Tate i innych państwowych oraz prywatnych kolekcji. Ciekawe, pedagogiczne spojrzenie na europejskie inspiracje w zawirowaniach historii.

David BOMBERG (1890-1957) Widok z mostu i Tajo, Ronda, 1935. Olej, 50 x 60 cm
Kolekcja prywatna © Rodzina artysty

Ale klasyka to nie wszystko!, powie ktoś rozkochany w sztuce, i będzie miał rację. Na Festiwalu Sztuki, pod patronatem polskiego sezonu kulturalnego w Wielkiej Brytanii (Polska YEAR!) zaprezentowano wystawę instalacji wideo grupy artystów z Warszawy Lokal 30.

Miejsce sztuki w świecie

Elodie Pong Secrets for Sale, 120 min. video
© Elodie Pong

 

Anna Baumgart Truth (Prawda) 3 min., z filmu Lecą żurawie (1958) w reż. M. Kałatozowa
© Anna Baumgart

Wystawa nosi podtytuł: „We Would Like You to Know That We Are Not Them” i jest próbą spojrzenia na dzieło filmowe z różnych perspektyw: aktora, narratora, komentatora, kolekcjonera dzieł sztuki. We fragmentach dzieł wyjętych z ich kontekstu i tworzących nową jakość następuje spotkanie widza z artystą i z samym sobą. Na wystawie Lokal 30 zobaczyliśmy dzieła: Anny Baumgart, Zuzanny Janin, Karola Radziszewskiego, Elodie Pong, Jasminy Wójcik, Józefa Robakowskiego, Tomasza Kozaka, Normana Leto. Niezbędne i destabilizujące przedsięwzięcie, jak napisał ktoś ze zwiedzających!

Przydatne linki:

Pablo PICASSO (1881-1973) "Płacząca kobieta", 1937. Olej 60,8 X 50 cm
Kolekcja: Tate, London © Succession Picasso/DACS 2009, Image © Tate, London 2009

The Discovering Spain (Odkrywając Hiszpanię: brytyjscy artyści i kolekcjonerzy), Wystawa w National Gallery of Scotland (czynna do 11 paźdz. 2009)

Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu

Fringe

 

 

 

 

Zuzanna Janin Fight (Walka), 30 min. video
© Zuzanna Janin

 

 

Lokal 30, wystawa w Royal Scottish Academy - Lower Galleries, The Mound (do 13 września)

Polska YEAR!, Rok Polski w Wielkiej Brytanii (maj 2009 – maj 2010)