Nowości muzyki klasycznej

Mendelssohn nieznany

 Stefan Rieger

Tekst z  11/11/2009 Ostatnia aktualizacja 14/11/2009 17:16 TU

Sztuka, wbrew pozorom, polega na odejmowaniu. Kicz to dodawanie, redundancja, podnoszenie narzucających się uczuć do entej potęgi. Pióro artyście się przydaje, lecz od pióra – wyjąwszy grafomanów – ważniejsze są nożyczki.

 

Feliks Mendelssohn był wirtuozem wszystkiego, za wyjątkiem nożyczek. Szczodrobliwość i inwencja przelewają się często ponad krawędź czary. Nazbyt hojnie obdarzony talentami Feliks był tego świadom i raz po raz sięgał po nożyczki, by utworom na których szczególnie mu zależało nadać znamię oczywistości. Tym jednak ciekawsze jest to, co uznał za konieczne wyciąć.

Nie ma zresztą bardziej pasjonującej formy podglądactwa, jak zaglądanie twórcy przez ramię, gdy w pocie czoła tnie, skleja i montuje, jak Beethoven w swych kajetach. Mendelssohn miał trudność tym większą, że w odróżnieniu od Beethovena, który z trzech patyków tworzył katedry, przetwarzając banał na epopeję – był ucieleśnieniem rogu obfitości, z którego pomysły, melodie i kunsztowne artefakty tryskały w nadmiarze.

Decca

Pasjonująca płyta pod tytułem "Mendelssohn Discoveries" (Decca) daje nam wgląd w ów proces twórczy przed puszczeniem w ruch nożyczek. Słuchając owych kilkudziesięciu taktów wyciętych przez kompozytora w ostatecznych wersjach uwertury "Hybrydy" lub symfonii "Szkockiej", by już nie wspomnieć o zrekonstruowanym przez Marcello Bufeliniego Trzecim Koncercie fortepianowym, miotani jesteśmy sprzecznymi uczuciami: podziwu dla geniusza, zdolnego przyciąć nadmiar i żalu za tym, co przepadło – jak w filmie, gdy ze stu godzin rushes, 98 idzie do kosza.

Posłuchajmy zatem owego wytrysku twórczej energii, jakim jest Vivace non troppo z "londyńskiej" wersji symfonii "Szkockiej", zanim Mendelssohn, k'sażaljeniu lecz słusznie je przyciął. Orkiestrą lipskiego Gewandhausu dyryguje Riccardo Chailly.

CD Mendelssohn – Symfonia "Szkocka", Vivace non troppo  4'10 Decca 4781525