2010 Rok Chopina

Alain Duault - koordynator we Francji

 Anna Rzeczycka

Tekst z  03/01/2010 Ostatnia aktualizacja 05/01/2010 11:04 TU

Alain Duault, muzykolog, poeta, wielbiciel Polski i polskiej muzyki, został wyznaczony przez francuskiego ministra kultury Frédérica Mitterranda na komisarza Roku Chopinowskiego we Francji. Rozmawiamy z nim o jego wizji tego wielkiego wydarzenia i o przygotowaniach do niego.

Prezentacja Roku Chopina w Paryżu. Od lewej: Alain Duault, Bogdan Zdrojewski, Frédéric Mitterrand, Waldemar Dąbrowski

Alain Duault: Jako Komisarz Generalny  Roku Chopinowskiego we Francji chcę przede wszystkim zrealizować pewną liczbę projektów z zakresu dziedzictwa historycznego. Pierwszy z tych projektów: wydanie partytur Mazurków Chopina w aranżacji Pauline Viardot został już zrealizowany. Zamierzamy także wydać partytury Auguste’a Franchomme, wielkiego wiolonczelisty, który był także przyjacielem Chopina i z którym wspólnie skomponowali oni wiele dzieł na wiolonczelę i fortepian, w tym także słynną Sonatę.

Będziemy się starali wyeksponować pewną liczbę wydarzeń muzycznych: serię koncertów, na przykład Folle Journée i Festiwal w Nohant. Chcemy wydać kolekcje  płyt, książek, publikacji oraz zorganizować kilka sesji naukowych. Będzie wielka masa rozmaitych rzeczy; niektórym z nich Komitet Naukowy i Artystyczny, do którego należy wiele osobistości znających muzykę Chopina i mających z nią od dawna silne związki, przyzna specjalne logo „Chopin 2010”, opracowane na moje zamówienie.

Chcemy również stać się inicjatorem pewnych wielkich imprez, na przykład imprezy, która będzie nosiła tytuł „Najlepsze życzenia urodzinowe dla Pana Chopina”  i w czasie której, 27 i 28 lutego w dwóch miejscach, które były kluczowymi miejscami jego życia, tzn. w Paryżu i w Nohant, 60 pianistów wykona wszystkie jego dzieła fortepianowe. Pragnę sprecyzować, że te dwa koncerty-maratony (ponad 8-godzinny w Nohant i 7-godzinny w Paryżu) będą całkowicie bezpłatne. Zostaną one poza tym w całości sfilmowane i będą nadawane przez telewizję France 3 w codziennych odcinkach od początku kwietnia do końca czerwca 2010 roku.

Alain Duault

Przygotowujemy także wielkie święto 17 października, w rocznicę śmierci Chopina. W ten sposób na placu Vendôme, czyli tam, gdzie Chopin zmarł, będziemy chcieli zakończyć uroczystości dwóchsetlecia. W tym hołdzie dla Chopina weźmie udział wielu bardzo różnych artystów, zarówno klasycznych jak tych, którzy zaliczani są do rozrywkowych. Będą oni grać i śpiewać muzykę Chopina.

Będzie też oczywiście wiele innych rzeczy: np. płyta „Chopin- opowiadany dzieciom”. Bardzo mi także zależy na wprowadzeniu prochów Chopina do Panteonu. Jeśli ten projekt się powiedzie, Chopin będzie pierwszym kompozytorem, który trafi do tej francuskiej świątyni wielkich sław. Byłby to piękny gest, kulturalny i europejski zarazem, ponieważ połączone by zostały w ten sposób dwie ojczyzny Chopina - Francja i Polska. I oczyma wyobraźni widzę już obu prezydentów: polskiego i francuskiego wprowadzających Chopina do Panteonu.

W ramach uroczystości Roku Chopinowskiego wystąpi wielu słynnych artystów. Czy może Pan wymienić niektórych z nich?

Fryderyk Chopin, zdjęcie wykonane na rok przed śmiercią (dagerotyp)

Alain Duault: Będą artyści, których zwykło się nazywać „wielkimi chopinistami” od Aldo Ciccoliniego do Krystiana Zimermana, od Jewgienija Kissina do Rafała Blechacza, od Marca Laforêt po Jeana-Marca Luisadę, ale będą także przedstawiciele nowej generacji, młodzi pianiści dochodzący do dojrzałości i pasjonujący się Chopinem: mogę wymienić Emmanuelle Swiercz czy Laure Favre-Kahn – dwie młode Francuzki, które mają ochotę poświęcić się Chopinowi.

Kiedy ktoś uczy się grać na fortepianie, to zawsze sobie wyobraża, że będzie grał Chopina, bo to jest piękna muzyka, którą jesteśmy kołysani przez całe życie. Ale kiedy ten ktoś naprawdę zaczyna grać tę muzykę, to szybko zdaje sobie sprawę, że jest to ogromnie trudne. Czasami więc trzeba to odłożyć i powrócić do Chopina, kiedy się jest już dojrzalszym. Będziemy więc pomagać tym wszystkim młodym pianistom tak, by przyjemność jaką czerpią oni z grania Chopina, mogła się w pełni rozwinąć.

Wspominał Pan o swej książce-płycie dla młodzieży. Wiem, że bardzo Panu zależy na tym, by przybliżyć muzykę klasyczną młodej publiczności. Czy przewiduje Pani inne imprezy przeznaczone dla dzieci i młodzieży?

Alain Duault: Tak, muszę na wstępie powiedzieć, że książka-płyta „Chopin opowiadany dzieciom” zainteresowała francuskie ministerstwo edukacji, które chce ją rozpowszechnić. To o co starają się w tej chwili Komisariat Generalny roku chopinowskiego i stowarzyszenie Chopin 2010 we Francji, które jest naszym partnerem, podobnie jak Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie, to przede wszystkim możliwość przeprowadzenia pewnych akcji w szkołach. Dlatego że dzieci trzeba szukać tam, gdzie one są. One same nie zwrócą się w stronę Chopina, bo gdy słuchają radia lub i-poda, to nie dla Chopina, a w każdym razie bardzo rzadko.

Musimy zatem trafić do nich w inny sposób, a może się to odbyć tylko za pośrednictwem ministerstwa edukacji narodowej, które opracowało już pewne elementy dyrektyw, dzięki czemu nauczyciele w szkołach podstawowych będą mogli w sposób regularny prezentować muzykę Chopina uczniom i opowiadać im o życiu tego kompozytora, który potrafił połączyć dwa kraje - Francję i Polskę. To jedyny kompozytor, który rzeczywiście należał do dwóch krajów i to przez całe życie. Żył 39 lat; 20 pierwszych lat przeżył w Polsce, 19 ostatnich we Francji. Nawet po śmierci pozostał Francuzem i Polakiem jednocześnie, bo jego ciało znajduje się na cmentarzu Père Lachaise w Paryżu, a serce w kościele Świętego Krzyża w Warszawie.

Mówi Pan o podwójnej przynależności Chopina. Uroczystości 200. rocznicy jego urodzin są organizowane wspólnie przez Francję i Polskę. Jak przebiega współpraca?

Grób Chopina na cmentarzu Père-Lachaise
(Foto: Wikipedia)

Alain Duault: Doskonale. Trzeba sprecyzować, że strona polska zaczęła pracować dużo wcześniej niż strona francuska. Polskie władze i takie osoby, jak Ryszard Kubiak w Polsce, a we Francji Instytut Polski w Paryżu i Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie oraz Biblioteka Polska od dawna już przygotowują wydarzenia roku 2010. My we Francji jesteśmy jak zwykle spóźnieni, ale staramy się nadrobić to opóźnienie i jak na razie, a nie ma powodu, żeby to się zmieniło, ze stroną polską jesteśmy w całkowitej harmonii i w zgodzie co do typu organizacji, którą chcemy zastosować.

Pan sam jest bardzo przywiązany do Polski. Był Pan wielokrotnie w Polsce, zna Pan polską muzykę, Pana przyjaźń dla Polski jest sprawą bardzo dawną.

Alain Duault: Od dawna także przyjaźnię się z Chopinem. 4 lata temu napisałem i wydałem książkę mu poświęconą. W związku z tą książką wielokrotnie odwiedziłem Polskę, by tam pracować.  A jeszcze przedtem w 1999 roku w 150. rocznicę śmierci Chopina zrealizowałem dla telewizji francuskiej we współpracy z telewizją polską program z wszystkimi dziełami kompozytora. Było to wspaniałe doświadczenie, byliśmy z telewizją polską w nieustającym kontakcie.

Polskę poznałem o wiele wcześniej; pamiętam, że w epoce ruchu Solidarność przewoziłem do Polski rozmaite dokumenty. Odkryłem wtedy poetę Adama Mickiewicza oraz Stanisława Moniuszkę, kompozytora, którego Francuzi, moim zdaniem, powinni lepiej poznać. Dla mnie Moniuszko jest wielkim kompozytorem, polskim odpowiednikiem Verdiego. Jego opery Straszny Dwór i Halka uważam za pasjonujące i chciałbym, by zostały wystawione we Francji. No ale wcześniej musimy zakończyć rok Chopina…

A czy przewiduje Pan wielki koncert inauguracyjny roku Chopina?

Alain Duault: Wszystko będzie się działo w okolicach 1 marca, bo jest to oficjalny dzień urodzin Chopina. 1 marca odbędzie się koncert kogoś, kto jest Państwu świetnie znany: Krystiana Zimermana - wielkiego pianisty polskiego i jednego z największych współczesnych wykonawców Chopina. Będziemy mieli szczęście posłuchać go w Sali Pleyela, gdzie oczywiście wszyscy się stawimy...