"Jan Karski" - opowieść o duchowej drodze człowieka

Rozmowa z Yannickiem Haenelem

 Anna Rzeczycka

Tekst z  17/01/2010 Ostatnia aktualizacja 17/01/2010 16:46 TU

Yannick Haenel urodził się w 1967 roku. Był nauczycielem francuskiego w liceum. W swym niedługim życiu wydał kilka powieści, między innymi Wstęp do francuskiej śmierci i Ewoluować wśród lawin, a także esej na temat słynnej francuskiej tapiserii Dama z jednorożcem.

W 2007 roku Yannick Haenel opublikował w wydawnictwie Gallimard powieść Krąg,  za którą otrzymał dwie liczące się nagrody literackie Décembre i Nimier.

Najnowsza książka Yannicka Haenela poświęcona jednemu z największych bohaterów XX wieku, wydana przez to samo wydawnictwo Gallimard w 2009 roku została laureatką nagrody Interallié i nagrody Fnac.

Yannicka Haenela zapytaliśmy jak i kiedy spotkał Jana Karskiego:

Yannick Haenel: Spotkałem go, oglądając film Shoah Claude’a Lanzmanna. Byłem bardzo wzburzony fragmentem, w którym Karski opowiada o swych przeżyciach. Chciałem się dowiedzieć czegoś więcej o nim i o jego wizycie w getcie warszawskim. Chciałem wiedzieć, jak żył po swojej misji i zbierając dokumenty, odkryłem, że ta misja, którą było przekazanie Amerykanom przesłania mordowanych Żydów, zakończyła się klęską. Postanowiłem poświęcić mu książkę, która byłaby jednocześnie hołdem; chciałem napisać książkę jego pamięci; chciałem, żeby usłyszano jego głos w XXI wieku.

Proszę pamiętać, że Shoah Lanzmanna datuje się z 1985. Uznałem, że Jan Karski został we Francji niesłusznie zapomniany, chciałem, aby 9 lat po jego śmierci czytelnicy i czytelniczki przypomnieli go sobie i mogli go podziwiać, tak jak ja go podziwiałem.

Książka otrzymała nagrodę Interallié, wcześniej nagrodę FNAC. Wzbudza wiele reakcji wśród Polaków i Francuzów. Można powiedzieć, że dzięki Panu Jan Karski zmartwychwstał.

Yannick Haenel: Napawa mnie to wielką radością, bo nie myślałem, że będzie to możliwe aż do tego stopnia. Książka miała jak do tej pory ogromną ilość czytelników we Francji: ludzie ją studiują, dyskutują o niej na uniwersytetach, w liceach. Jestem zapraszany na spotkania do księgarni, na debaty do kawiarni literackich. I mogę powiedzieć, że uszczęśliwia mnie to bardziej z powodu Jana Karskiego niż dla mojej egoistycznej satysfakcji pisarza. Na okładce tej książki są dwa nazwiska : ale naprawdę ważne jest tu nazwisko Jana Karskiego . Mam nadzieję, że ta książka przyczyni się do zburzenia stereotypów na temat Polski. Wiem, że kwestia polska, kwestia stosunków między katolikami a Żydami jest bardzo złożona i będę bardzo szczęśliwy, jeżeli moja książka niuansuje trochę wizerunek Polski w świecie zachodnim, a zwłaszcza we Francji . Powiedziano mi, że książka zrywa z pewnymi stereotypami; jeśli to prawda, to jestem bardzo zadowolony.

Jan Karski.

Mówi Pan, że Pańska książka ma wymiar duchowy, że opowiada o duchowej drodze człowieka. Jak należy to rozumieć?

Yannick Haenel: Tak, to jest książka, która mówi o historii, ale przede wszystkim jest to książka, opowiadająca o drodze duchowej katolika do Żydów, katolika, który jest do głębi poruszony losem, jaki zgotowano Żydom europejskim i który wchodzi w pewien sposób refleksji, gdzie jest jednocześnie i Żydem i katolikiem.

Duchowość jest według mnie powiązana z literaturą, w pewnym sensie moja książka jest formą modlitwy, modlitwy cichej.

Trzecia część książki, która jest częścią najbardziej literacką, najbardziej zbliżoną do fikcji, podobna jest do Kadiszu, żydowskiej modlitwy za zmarłych. Podstawowym pytaniem w niej jest pytanie o żałobę. Jak można znieść ten świat, w którym tylu Żydów zostało zamordowanych? To pytanie dręczyło Karskiego całe życie, to było pytanie natury duchowej: myślę, że nie ma większego pytania, ważniejszej kwestii. I jest to temat mojej książki.

Pańska książką zostanie oczywiście przetłumaczona na polski ?

Yannick Haenel: Jest w tej chwili tłumaczona na polski i myślę, że zostanie wydana w Polsce w połowie 2010 roku.

Dziękujemy bardzo za rozmowę.