ترانۀ ناسروده

"وطن" از زبان داریوش

به قلم : فرید وهابی

تاریخ انتشار مقاله  21/10/2009 به روز شده  22/10/2009 16:38 TU

نزدیک به چهل سال است که داریوش اقبالی با ثبات و وفاداری به کار خود ادامه می دهد.

داریوش اقبالی حتی پیش از آن که از کشور خارج شود، خیلی زود به موضوعات اجتماعی و سیاسی علاقه نشان داد و طی بیش از سی سال کار حرفه ای، این دلبستگی را دنبال کرد. خوب یا بد، به هرحال تعداد قابل توجه این نوع آثار او، علاقه و یا تعهدی صمیمانه را نشان می دهد.

اکثر ترانه های "وطنی" که در داخل کشور اجرا شده اند، به همان مضامین ستایش آمیز و یا ابراز عشق وعلاقه به وطن محدود می شوند.

در مقابل، بخش بزرگی از این دست ترانه ها که خارج از کشور ساخته شده اند، با نگاهی پر درد و حتی عزادار به وطن می نگرند.

تعداد این قبیل اشعار بسیار زیاد است و البته دلیل پدیده هم روشن است: مهاجرت اجباری از یک طرف انگیزه ای شد برای ساختن ترانه هایی که از غربت و غم غربت می گویند، و از طرف دیگر آفرینش ترانه ها و اشعاری را دامن زد که از اوضاع خراب مملکت حرف می زنند و به خاطر آن ابراز تأسف می کنند.

این دسته ترانه ها اکثراً اسیر تصاویر و تشبیهات کلیشه ای، تکراری و خسته کننده باقی مانده اند.

تصویر وطنی مصیبت زده که همه جای آن را تابوت و سیل خون و خیل سیاه پوشان فرا گرفته و در آن جز آواز جغد و صدای گلوله شنیده نمی شود!

 

نزدیک به سی سال، ترانه سرایان خارج از کشور از این نوع شعرهای سطحی سرودند و بدین ترتیب تعداد نسبتاً زیادی از ترانه های وطنی "سیاه" خلق شد. اما وقتی این تعداد زیاد را در کنار اندک ترانه های ماندنی و موفق می گذاریم، متوجه می شویم که سبک "وطنی سیاه" با استقبال بسیار ضعیفی مواجه بوده است.

باید گفت وقایع بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران حداقل این فایده را داشت که موج ترانه های سیاه را متوقف کرد (شاید موقتاً) و باعث توجه دوباره به سرودها یا آثاری شد که خوشبینی، طراوت و شور بیشتری را منتقل می کنند.

 

 

 

اما در خواندن آن ترانه های "سیاه وطنی" شاید هیچکس به اندازۀ داریوش اقبالی ثبات نشان نداده است. تا آنجا که برخی شنوندگان و کسانی از اهل ادب و هنر، اینهمه سیاهی واندوه و نومیدی را در ترانه نادرست دانستند و حتی این شیوه را با نوحه خوانی مقایسه کردند.

 

با این حال داریوش اقبالی در درازمدت به دنیا و مضامین معهود خود وفادار مانده و تحت تأثیر امواج زودگذر بازار قرار نگرفته است.

حتی اگر کار او را نپسندیم، باید این واقعیت را بپذیریم که پیگیری راه و شیوه ای مشخص، و وفادار ماندن به آن طی ده ها سال، به خودی خود در محیط هنری ایرانی رفتاری ارزشمند محسوب می شود.