چارلز داروین که بود؟

به قلم : بیژن  برهمندی

تاریخ انتشار مقاله  31/12/2009 به روز شده  08/01/2010 17:12 TU

 

چارلز داروین.

چارلز داروین در سن پنجاه سالگی با انتشار کتاب" تئوری انواع" انقلابی در علم بیولوژی و نگاه انسان به جایگاهش در جهان ایجاد کرد، نوۀ اراسموس داروین، پزشک و اندیشمند انگلیسی و فرزند رابرت وارینگ داروین، پزشکی صاحب نام بود. خانواده اش از ثروتمندان زمان خود بود.

 این مرد متواضع و محتاط و درعین حال ثروتمند که از هیاهوی اجتماعی می گریخت و به همین دلیل، در روستائی بدور از هیاهوی شهر می زیست. او با شخصیتی آرام و درونگرا، کمترین علائمی از یک هوشمندی درخشان از خود نشان نمی داد. او تنها یک شیفتگی داشت، عشق به طبیعت.

پدرش تصمیم گرفت که او را برای تحصیل پزشکی به "ادیمبورگ" بفرستد. این کوشش پدرانه زمانی با شکست روبرو شد که چارلز جوان پس از مشادهدۀ یک عمل جراحی وحشت زده از بیمارستان فرار کرد.

پدرش بناچار تصمیم گرفت که او را برای آموزش مذهبی به "کامبریج" بفرستد، بلکه به مقام روحانیت نائل آید.

چارلز بعدها در کتاب سرگذشتش نوشت: زمانیکه می بینم با چه خشونتی توسط نیروهای مذهبی مورد حمله قرار گرفته ام، بنظرم مضحک می رسد که زمانی قصد داشتم کشیش شوم.

او پس از گذراندن مدرسۀ علمیه مذهبی، آنجا را هم ترک کرد و از نظر فکری لاادری شد. او سرانجام در 22 سالگی سوار بر کشتی به یک مسافرت دور دنیا رفت و درست همین سفر بود که زندگیش را دگرگون کرد.

هنگام سوار شدن به کشتی، داروین هنوز به متون انجیل دربارۀ خلقت معتقد بود. تنها در سال 1837 هنگام بازگشت به لندنبود که اولین نطفه های تئوری تحول در ذهنش نقش بست.

او به این نکته توجه داشت که انواع موجودات نزدیک به هم که او مشاهده کرده، به این دلیل به هم شبیه اند که به نوع معینی از موجودات تعلق دارند. او مشاهداتش را چنین توضیح می دهد. گونه های مختلف موجودات زنده بطور دائم در حال تغییرند و اشکال بیشتر از دیگران منطبق شده با محیط پیرامون، به یاری یک " انتخاب طبیعی" به بقاء خود ادامه می دهند. داروین با تجزیه و تحلیل روش های مرسوم " انتخاب مصنوعی" که بوسیله پرورش دهندگان اسب و سگ بکار گرفته می شوند، به تئوری انتخاب طبیعی دست یافت.

داروین با بهره گیری از زندگی راحت و بی دغدغه اش، در روستائی که محل سکونتش بود، تمام وقت و انرژی خود را بطور کامل وقف پروراندن این تئوری کرد.

به یاری یک دقت وسواس گونه و با درهم آمیزی تجربه های عملی و استدلال، داروین سرانجام به خلق اثر فنا ناپذیری در چهار جلد نائل آمد. با این حال، تنها نزدیکان داروین از مضمون جنجالی این اثر خبر داشتند.

بدون شک، تأخیر بسیار طولانی داروین در انتشار تئوریش، تا حدود زیادی به نگرانی او از ضربه خوردن همسر با تقوایش مربوط شد.

شاید داروین هرگز کتابش را منتشر نمی کرد اگر با تز دانشگاهی "آلفرد راسل والاس" روبرو نشده بود. نامبرده که برخی از ایده هایش شباهت هائی به تئوری داروین داشت، نوشته هایش را بقصد اظهار نظر برای داروین فرستاد. در این جا بود که دوستان داروین  به او هشدار دادند که تأخیر طولانی او در انتشار کتابش او را از تقدم در ارائه این نظریه محروم خواهد کرد. چنین شد که تحت فشار دوستان، داروین به نوشتن خلاصه ای از مجموعۀ نظریاتش تحت عنوان "منشاء انواع" پرداخت و آنرا در 24 نوامبر سال 1859 به چاپ رساند. کتاب بسرعت موفقیت چشمگیری بدست آورد. 1250 نسخه اولین چاپ آن، بطور کامل همان اولین روز انتشار به پایان رسید. کمی بعد، این کتاب به همۀ زبانهای اروپائی و نیز ژاپنی منتشر شد. با اینحال حملات علیه کتاب هم شروع به باریدن کردند.

این حملات تنها از جانب مذهبیون نبود و بسیاری از دانشمندان زمان را هم در بر می گرفت.

در واقع تئوری داروین، هرگز بسرعت مورد شناسائی جهانی قرار نگرفت. باید زمان زیادی می گذشت تا جامعۀ علمی در سطوح بین المللی اینگونه به حقانیت آن مهر تأیید گذارد.

در واقع در 1860، ایدۀ "تحول" نبود که اندیشمندان را دچار شوک می کرد. این ایده قبل از داروین هم مطرح شده بود.

اصالت عمیق داروین در این است که تئوری تحول او به یاری بازی کور اتفاق و ضرورت انجام می گیرد و هیچ سرنوشت مختومی ندارد.