دولت افغانستان، کابینه کهنه در لباس نو

به قلم : امیرزاده هارون

تاریخ انتشار مقاله  25/12/2009 به روز شده  28/12/2009 13:50 TU

حامد کرزی

رییس جمهور حامد کرزی در هنگام مراسم تحلیف ریاست جمهوری افغانستان وعده دادند که کابینه ای می سازند که در آیینه آن همه مردم افغانستان خود را ببینند. و اینک آیینه را که آقای کرزی وعده داده بودند پس از انتظار طولانی سر انجام نمایان شد. حالا کی ها را می توان در آن دید؟

نخست باید گفت کابینه کرزی از لحاظ ترکیب سیاسی، گرایشات حزبی، فکری، قومی و توانایی کاری نسبت به کابینه قبلی   پیچیده  تر است. برخی آگاهان سیاسی افغانستان کابینه جدید آقای کرزی را به شرکت سهامی تشبه می کنند که در نتیجه  معامله و چانه زنی های  برخی گروه های داخلی که در هنگام انتخابات در چهارچوب تعهدات معینی در کنار کرزی قرار داشتند، شکل گرفته است. با آنکه بسیاری دلالان داخلی قدرت در انتخابات اخیر نتوانستند کرزی را نظر به تعهدی که نموده بودند به کرسی قدرت   برسانند و در نتیجه تقلبات گسترده انتخابات ناکام شد. ولی حالا کرزی به دلایل مختلف برخی وزارتخانه های درجه دوم و کم اهمیت را در اختیار برخی ازین گروه ها قرار داده است.

دوم باید گفت کابینه " آیینه همه مردم افغانستان"  را که در حضور جامعه جهانی وعده داده بود اکثریت وزارت خانه های کلیدی آنرا در اختیار یک گروه خاص کماکان بویژه همان چهره های  نه چندان محبوب  قرار دارد. 

ترکیب کابینه جدید نشان می دهد که هشت وزیر  حکومت کرزی چهره های کمتر شناخته شده هستند و هنوز زود است که در مورد تواناییهای کاری آنها قضاوت نمود. اما  در مورد اکثریت وزرای کرزی  که متعلق به کابینه قبلی وی هستند  و همه به کارکرد های آنها آشنایی دارند می توان به آسانی قضاوت نمود.  مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول کرزی در هنگام معرفی کابینه کرزی دلیل ماندن عده از وزیران پیشین در مقامهای شانرا کار کردن آنها "با ابتکار و تخصص" نامید.  پرسش اساسی اینست که اگر اکثریت اعضای کابیه سابق کرزی سالم هستند و نقشی در فساد و ناکامی امنیتی ندارند، پس فاسد کیست و مقصر کیست؟

نقش غرب در ساختن کابینه جدید

فکر میشود که کابینه کرزی صرف  با سازش با برخی گروه های داخلی شکل نگرفته است، بلکه  محصول مستقیم  تصامیم بیرونی بویژه غرب  نیز باید باشد. برخی ها معتقد هستند که کرزی قبل از همه مدیون غربی هاست تا گروه های داخلی و تاخیر در معرفی کابینه بیشتر در نتیجه فشار ها و تصامیم غرب صورت گرفته است. روی تصادفی نیست که هم سازمان ملل و هم برخی کشور های غربی از کابینه کرزی استقبال کردند  و آنرا کابینه متشکل از افراد "کار فهم و حرفه ای" نامیدند.  چنانچه سخنگوی یونیما خانم مبارز می گوید: "نماینده خاص سرمنشی ملل متحد همیشه تقاضا کرده که افرادی وارد کابینه شوند که بتوانند اصلاحات لازم را برای تامین صلح و توسعه در افغانستان بوجود بیاورند. کابینه جدید آنگونه که به نظر می رسد، تا حالا در سمت و جهت مناسب روان است."  این در حالیست که بسیاری وزرای فعلی  در پنج سال گذشته در حکومت کرزی بودند و بسیاری آنها عامل فساد و ناکامی دولت کرزی به حساب می آیند. چگونه آنها حالا در یک شبه  سالم ،" کارفهم و حرفه ای شده اند؟

برخی ها معتقد هستند که  برخی بازیگران خارجی چندان علاقه در حکومت شایسته و سالم در افغانستان ندارند، آنها منافع شانرا در وجود افرادی فاسد وابسته به خویش جستجو می کنند و مبارزه با فساد را صرف بحیث ابزار بازی استفاده می کنند مثل که از حقوق بشر و دموکراسی به حیث شعار های سیاسی در هشت سال اخیر استفاده نمودند.  

توقع خدمت از حکومت نا محبوب

واقعیت تلخ اینست تشکیلاتی را که بنام دولت افغانستان می نامند کمترین اتریبوت و خاصیت دولت داری  که مبتنی به قانون و اصل شایستگی باشد، دارا است. برخلاف این تشکیلات بیشتر مانند یک شرکت سهامی ایست که بر اصال معامله ساخته شده است.

 طوریکه تجارب دولت داری رییس جمهورکرزی در هشت سال گذشته نشان داد، ولو هر شخص سالمی هم وارد حکومت  افغانستان شود، ناگزیر میشود  در نتیجه کار با شبکه فساد سالاران و قانونگریزان در ساختار درونی حکومت آلوده شود. مثالهای زیادی از حضور برخی روشنفکران نیک نام افغانستان است که با همه تواضع و شایستگی بدنام از حکومت بیرون بر آمدند.  

بسیاری ها با بد بینی در مورد موفقیت کابینه جدید رییس جمهور کرزی نگاه میکنند و تصور می کنند این همان کابینه کهنه و ناکام قبلی  است که صرف با پوشیدن لباس نو در چهره هشت تن وزیر جدید و آنهم در وزارت خانه های درجه دوم قیافه کابینه نو را تمثیل می کند. ازینرو تصور می شود عمر حکومت کرزی با تشکیل کابینه جدیدش بسیار کوتاه خواهد بود و این کابینه توانایی بیرون رفت افغانستان را از بحران کنونی نخواهد داشت. صرف نظر ازینکه غربی ها امروز از کابینه کرزی ستایش می کنند، دیری نخواهد گذشت که آنها کابینه دست چین شانرا محکوم خواهند کرد همان طوریکه در هشت سال گذشته کردند.

یک صفت برجسته کابینه جدید

صرف نظر از  کمبودی ها در مورد کابینه کرزی عادلانه نخواهد بود که یک صفت و برتری کابینه جدید را نادیده بگیریم. به نظر می رسد که آقای عبدالکریم خرم بحیث وزیر اطلاعات و فرهنگ  در کابینه جدید حضور ندارد. هنوز معلوم نیست که  این کار در نتیجه تصمیم آقای کرزی صورت  گرفته و یا فشار افکار عامه و یا فشار جامعه جهانی.

واقعیت اینست عدم معرفی آقای خرم بحیث وزیر اطلاعات و فرهنگ یک خبری خوشی برای فرهنگیان و روشنفکران و رسانه های ازاد و فرهنگ باستانی افغانستان خواهد بود. متاسفانه آقای خرم   در طول ماموریت خویش نه تنها به فرهنگ افغانستان  خدمت نکرد، بلکه دشمنی آشکار بر علیه زبان فارسی بحیث یکی از عناصر هویت ملی افغانستان را در پیش گرفت و حتا  کاربرد  واژه دانشگاه را غیر اسلامی و غیر ملی می شمرد.  

آقای خرم دشمن آزادی بیان و آزادی  قلم نیز بود و آزادی بیان را "قصه مفت " می خواند. امید است که وزیر جدید بعد از کسپ رای اعتماد از شورای نمایندگان افغانستان بتوانند خدمت به فرهنگ افغانستان نمایند.