Z archiwum RFI

Tadeusz Kantor we Francji (1989)

Tekst z  31/01/2010 Ostatnia aktualizacja 31/01/2010 14:56 TU

Tadeusz Kantor

Tadeusz Kantor (1915-1990), jeden z najwybitniejszych twórców polskiego teatru, reżyser, malarz, scenograf, grafik, autor manifestów artystycznych, animator życia kulturalnego, założyciel Teatru Cricot 2 w Krakowie Francję odwiedzał wielokrotnie. Po raz ostatni, na rok przed śmiercią, w 1989 roku.

Podczas okupacji niemieckiej Tadeusz Kantor stworzył w Krakowie konspiracyjny Teatr Niezależny, w którym wystawiał dla zaufanej publiczności repertuar narodowy, m.in. Balladynę Juliusza Słowackiego i Powrót Odysa Stanisława Wyspiańskiego.

W jego twórczości malarstwo i teatr stanowiły dwie nierozdzielne siły.  Jako malarz, inspirowany głównie surrealizmem, zamilkł w momencie, kiedy władze PRL zaczęły wprowadzać socrealizm w sztuce.

Popiersie Tadeusza Kantora

W 1955 roku Kantor założył teatr Cricot 2, gdzie wystawiał sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza, a później także własne. Już w pierwszym przedstawieniu Mątwa wg Witkiewicza pojawiły się elementy tak charakterystyczne dla jego późniejszych przedstawień: aktorzy poruszający się niczym kukły, technika konstruowania scen utrzymana w charakterze niemego filmu.

Przekonany, że „sztywne, uświęcone tradycją granice między sztukami należy znieść”, działał na różnych polach poza malarstwem i teatrem: organizował happeningi, tworzył dzieła zwane „obiektami sztuki”, które spożytkował w scenografii do własnych przedstawień oraz takie, w których fragmenty malowane występują wspólnie z tzw. przedmiotami znalezionymi, często najbardziej banalnymi, tworząc wraz z nimi zagadkową treść obrazu. 

Ostatnim nurtem teatralnej twórczości Tadeusza Kantora był „Teatr śmierci” . Powstały wówczas jego najwybitniejsze spektakle: Umarła klasa, Wielopole, Wielopole, Niech sczezną artyści, Nigdy już tu nie powrócę oraz spektakl, którego premiera odbył się już po jego śmierci – Dziś są moje urodziny. We wszystkich tych spektaklach motywem głównym jest śmierć, przemijanie, pamięć.

Ze spektaklu "Nigdy tu już nie powrócę"

W 1989 na rok przed śmiercią Tadeusz Kantor pokazał we Francji swoją sztukę Nigdy tu już nie powrócę. 

Przy tej okazji udzielił wywiadu Annie Rzeczyckiej z naszej redakcji: