راه ابریشم

مرگ "مرس کانینگهام"، مردی که رقص را دوباره ابداع کرد

به قلم : شهلا رستمی

تاریخ انتشار مقاله  01/08/2009 به روز شده  01/08/2009 15:41 TU

مرگ "مرس کانینگهام"، مردی که رقص را دوباره ابداع کرد

یکی از باله های مرس کنینگهام.

"مرس کانینگهام"، طراح بزرگ رقص که در روز 27 ژوئیه در 90 سالگی در گذشت، در آغاز فعالیت خود با بی تفاوتی و حتا طرد جماعت طرفدار باله روبرو شد. اما او توانست بعدها با تبدیل شدن به یکی از چهره های مهم رقص قرن بیستم انتقام خود را از آنها بگیرد.

او که در سال 1919 در ایالت واشنگتن به دنیا آمد، در سیاتل به آموختن تآتر و رقص پرداخت. آشنائی او با "جان کیج"، آهنگساز مدرن، بسیار سرنوشت ساز و آغاز یک دوستی و همکاری  دراز مدت بود. "مرس کانینگهام" سپس توسط "مارتا گراهام" طراح بزرگ باله، به عنوان یکی از ستارگان گروه او، طی سالهای 1939 تا 1945، به هنرنمائی پرداخت. پس از سالها همکاری با گروه های مهم باله مدرن، "مرس کانینگهام" در سال 1953، در نیویورگ، گروه بالۀ خود را به نام "مرس کانینگهام دانس کمپانی" بر پا نهاد و شش سال بعد مدرسه رقص خود را گشود.

در سال 1964 و پس از یازده سال حیات، این گروه به دور دنیا سفر کرد و به مدت شش ماه به هنرنمائی پرداخت. این سفر در تثبیت شهرت گروه نقشی غیر قابل انکار ایفا کرد.

پس از سالهای 70، "مرس کانینگهام" کار  طراحی رقص برای سینما و ویدئو را آغاز کرد و از چند سال پیش یک نرم افزار کامپیوتری را هم برای طراحی به کار گرفت. این نرم افزار و نیز همکاری با بخش علوم دانشگاه "سیمون فریزر" به وی امکان داد به کار تحقیق پیرامون حرکات و آفرینش حرکات تازه بپردازد. حرکاتی که نیاز به تمرکز ذهنی بسیار بالائی دارند. به عنوان مثال، در باله "دوپا"(1999)، که به مناسبت 80 سالگی وی به روی صحنه آمد، او به بدن رقصندگان گیرنده هائی را نصب کرده بود که از این راه بتوانند سایه خود را ببینند و با آن گفتگو کنند. در واقع "مرس کانینگهام"  میخواست تماشاگر آنچه را که او می خواهد ببیند و بشنود. او از تکرار زیاد پرهیز می کرد و دائم در حال ابداع بود. "مرس کانینگهام"  توانست رقص و موسیقی را آزاد سازد و ریتم را به ریتم درونی رقصنده وابسته کند. از این رو بود که نقاشان و هنرمندانی چون "اندی وارهال"، "مارسل دوشان" و"بروس نویمان" که دکور شماری از باله های او را خلق کردند، در حین کار هیچ گونه اطلاعی از طراحی و از موزیک اثری که قرار بود به روی صحنه برود، نداشتند. او همچنین در نیویورک خواسته بود که بهای بلیط برنامه هایش 10 دلار باشد تا جمعیت بیشتری بتوانند برنامه ها را ببینند.

در ماه ژوئن"مرس کانینگهام" اعلام کرد در نظر دارد گروهش را به مدت دو سال در سراسر دنیا به روی صحنه آورد که مرگ به او مهلت نداد.

وضع بد تآتر پارس

محمود استاد محمد

در این روزهائی که چهاردهمین جشنوارۀ بین المللی تآتر آئینی- سنتی درتهران  جریان دارد، خبرهائی پیرامون وضع بسیار اسفناک تآتر "پارس"، یکی از قدیمی ترین تآتر های لاله زار پخش شد. این خبرها حکایت از این دارند که شهرداری تهران، که قرار بود این تآتر را  سه سال پیش بخرد، این کار را به دلیل تغییر مدیریت ها به تأخیر انداخته است. این وضع بد شامل تآتر نصر هم که قدیمی ترین و آخرین تآتری است که از تآترهای لاله زار به جا مانده، می شود.

از محمود استاد محمد، نویسنده، کارگردان تآتر و متخصص تآترهای لاله زار پرسیدم علت بی توجهی شهرداری به این تآتر چیست و چرا این خریداری انجام نگرفت؟

او می گوید شهرداری و شهردار را نمی توان مورد انتقاد قرار داد اما این وزارت ارشاد است که به نظر نمی رسد چندان تمایلی به باز سازی این تآتر ها داشته باشد.

او با برشمردن وضع بسیار بد تآترها به وضع خیابان لاله زار، ناامن بودن آن و تبدیل شدنش به یک منطقۀ تجاری پرسود هم صحبت می کند و خواستار احیای این تآترها و به ویژه بازگرداندن روح خیابان لاله زار به آن می گردد.

محمود استاد محمد پس از بی تفاوتی "اسپونسورها" یا کسانی که پولدارند و می توانند این تآترها را احیاء کنند، نسبت به هنر، بر بی تفاوتی مردم و به ویژه اهالی و هنرمندان تآتر نسبت به حفظ تاریخچه تآتر نیز انگشت می گذارد.

حفظ تاریخچۀ تآتر به حفظ ساختمان محدود نمی شود و نمایش نامه ها، لباس ها، اشیا و اثاثیه را هم در برمی گیرد. هفتۀ آینده پرسش ها در این مورد را با محمود استاد محمد مطرح خواهیم کرد.

حال که در دنیای تآتر هستیم باید به درگذشت یکی از مهمترین کارگردانان تآتر آلمان، "پیتر زادک" در روز 30 ژوئیه در 83 سالگی اشاره ای بکنم.

مرگ "پیتر زادک"، یکی از مهمترین کارگردانان تآتر آلمان

پیتر زادک

او که از والدینی یهودی در سال 1926 در برلن به دنیا آمد، در سال 1933 همراه با والدینش و  به دلیل روی کار آمدن رژیم هیتلری، به انگستان مهاجرت نمود و از این رو هم به تآتر انگلستان و به ویژه به آثار شکسپیر عشق می ورزید و می گفت : " اگر انسان ها قدرت تخلیل نداشتند، زندگی بسیار کسالت آور و چون زندگی حیوانات می شد". او با همین تخیل و نیز تخیلی که در آثار شکسپیر به وفور یافت می شود، توانست از چارچوب آثار خشک کلاسیک بیرون بیاید. از جمله این که در سال 1999، در اجرائی در استراسبورگ، نقش هاملت را در نمایشی به همین نام اثر شکسپیر به یک بازیگر زن داد. او از تآترهای مردمی و کمدی موزیکال هم پرهیز نمی کرد.

"پیتر زادک" در سال 1958 به آلمان بازگشت و نگاه دیگری به تآتر کشورش انداخت. تآتری که به نظر او خشک و دمده می آمد. در نتیجه به نمایش ها حال و چهره دیگری بخشید. اجراهای  نمایش های "ایبسن" و به ویژه دو نمایش "ایوانف" و "باغ آلبالو" اثر چخوف توسط او کماکان زبانزد همگان است. "پیتر زادک" شماری فیلم را هم برای تلویزیون کارگردانی نمود.

"بالا" بزرگان را به دنیای کودکی می برد

آفیش فیلم بالا

فیلم "بالا"، ساختۀ "پیتر دوکتر"، یک فیلم انیمیشن "سه بعدی"  که این روزها به روی پردۀ سینماها آمده، داستان عشق و دوستی است. در این فیلم یک پیرمرد بازنشسته، کارل، که به همسر متوفی اش قول داده بود او را به سفری به یک منطقۀ کوهستانی، در کنار یک آبشار در آمریکای جنوبی ببرد، پس از مرگ وی و با ندامت از این که نتوانسته این آرزوی همسرش را برآورده سازد، در پی در گیر شدن با بساز و بفروش هائی که دائم در حال تخریب خانه های قدیمی برای ساختن برج های بلند هستند، با ترفندی، با همان خانۀ خود به سفری پر ماجرا می پردازد. بخش اول فیلم که ماجرای زندگی و عشق او را نشان می دهد، جادوئی است. اما در بخش دوم فیلم تبدیل به یک فیلم انیمیشن پر ماجرا میشود که خالی از لطف نیست، به شکلی که حتا منتقدان فیلم را هم مجذوب کرده است. گفتنی است که تماشاگران باید برای دیدن این فیلم عینک مخصوص بزنند. دوبلۀ صدای شخصیت اصلی، تلخ اما مهربان فیلم، کارل، به زبان فرانسه، به عهده "شارل آزناوور" خوانندۀ معروف فرانسه گذاشته شده که با لذت از این تجربه صحبت می کند و می گوید طی این دوبلاژ به دوران کودکی بازگشته است.

فیلم "بالا" در اولین روز آغاز کار شصتمین فستیوال سینمائی "کن"، در مراسم گشایش آن و در بخش خارج از مسابقه به نمایش در آمد و این رویداد افتخار  بسیار بزرگی برای سینمای انیمیشن و استودیوی "پیکسار" به شمار می آید که، در این دوران بحران مالی، غبطۀ دیگران را با سلامت مالی خود برانگیخته است.

فستیوال "میان سلتی" شهر "لوریان"

فستیوال سلتیک.

فستیوال "میان سلتی" شهر "لوریان" که از 39 سال پیش به منظور حفظ فرهنگ "سلتی"، یعنی سلتی های بریتانیا و اسپانیولی به وجود آمد، کم کم طی این سالها دامنه پوشش خود را به همۀ آن مناطقی کشانده که سلتی ها به آن مهاجرت کرده بودند. در نتیجه بزرگتر و معروف تر شده است. هم اکنون این فستیوال یکی از مهم ترین فستیوال های منطقۀ "برتانی" در شمال غربی فرانسه به شمار می آید.

میهمان امسال این فستیوال، که از 31 ژوئیه تا 9 اوت برگزار می شود، منطقۀ یا استان "گالیس" است که در شمال پرتغال و شمال غربی اسپانیا واقع شده است.

در فستیوال"میان سلتی"، علاوه بر موسیقی ویژۀ سلتی ها، موسیقی های تلفیقی نیز اجرا می شود و همۀ ساله کنکور ملی یکی از سازهای ویژه سلتی ها، "باگاد" برقرار هم است.

گفتنی است که "نی انبان" و ویلن هم از سازهای ویژه سلتی ها هستند.

 

"مانو چاو" و رادیوی دیوانگان

زنده باد کولیفا

"مانو چاو"، خواننده اسپانیولی اصل فرانسوی که سالهاست با موسیقی تلفیقی و ریتم دار  خاص خود به معروفیت بزرگی در شماری از کشورهای جهان دست یافته، اخیرا آلبومی را همراه با بیماران- گردانندگان رادیوی یک آسایشگاه روانی که به "رادیوی دیوانگان" معروف است-، ضبط کرده که می توان به رایگان  آن را از روی اینترنت "داونلود" کرد.

این آلبوم که "زنده باد کولیفاتا" نام دارد، در بیمارستان روانی " بوردا" در نزدیکی "بوئنوس آیرس" پایتخت آرژانتین، همراه با اکیپی که از شان صحبت رفت، ضبط شده است. هدف از مجانی قرار دادن این صفحه در اینترنت، اخذ کمک داوطلبانۀ مردم پس از داونلود مجانی، برای رادیو و بیمارستانی است که به آن به شدت احتیاج دارند.