ພິທີບາສີແບບລາວ

ບາສີແບບລາວ ແຜ່ຫຼາຍ

ໂດຍ  ໂສວົງ

ບົດຄວາມນີ້ເຜີຍແຜ່ເມື່ອວັນທີ 13/04/2007 ແກ້ໄຂໃຫມ່ຫລ້າສຸດເມື່ອວັນທີ 13/04/2007 à 07:56 TU

ພາຂວັນແບບສອງຊັ້ນ ໃສ່ພານເງິນ (ເຂດໃຕ້)
ຮູບ : ໂສວົງ/ສງວນສິດ/DR

ພິທີບາສີແບບລາວນີ້ ກໍຖືເປັນທີ່ນິ ຍົມກັນທົ່ວໆໄປໃນສັງຄົມລາວ ຈະ ຂາດພິທີນີ້ບໍ່ໄດ້ ເມື່ອເຖິງໂອກາດ ສຳຄັນຕ່າງໆເປັນຕົ້ນປີໃໝ່ລາວ ປີ ໃໝ່ສາກົນ ກິນດອງ ອອກລູກ ຈະ ເດີນທາງໄກ ສຳເລັດການສຶກສາ...

ນອກຈາກໃຊ້ຄຳວ່າ ບາສີ ເຮົາຍັງໃຊ້ຄຳວ່າ ສູດຂວັນ ສວດຂວັນ (ກໍວ່າກັນ) ສູ່ຂວັນ ຄຳວ່າ ສູດຂວັນ ມັກໃຊ້ກັນໃນໂອກາດອອກລູກໃໝ່ຫຼັງຈາກອອກກັມ ຫຼັງຈາກລຸກຈາກ ອາການເຈັບເປັນ ອອກຈາກໂຮງໝໍ ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ ເພາະຕ້ອວເອີ້ນຂວັນມາໃຫ້ຄົບຖ້ວນ (ສາມສິບຂວັນໃຫ້ມາເຕົ້າ ເກົ້າສິບຂວັນໃຫ້ມາໂຮມ)

ຄຳວ່າ ສູດຂວັນ ມາຈາກສອງຄຳສັບບາລີ ແລະ ລາວເດີມ ຄື ສູດ (ບາລີ) + ຂວັນ

(ລາວ) ຄຳວ່າ ສູດ ມາຈາດ ສູຕຣະ ແປໄດ້ວ່າ ຫຼັກ ຕຳຣາ ເຊັ່ນ ກາມສູດ (ກາມມະ
ສູດ) ສັນນະສູດ (ຫຼັກການພິສູດ) ເຄມີສູດ... ແຕ່ວ່າ ຄຳວ່າ ສູຕຣະ ນີ້ ກໍການມາເປັນ

ຄຳລາວແລ້ວ (ສູດ) ຈິ່ງໄດ້ຄວາມໝາຍສຳລັບຊາວລາວວ່າ ຈົ່ມບົດຄາຖາ ຈົ່ມ
ບົດເທດເອີ້ນມາ ເຊັ່ນ ເອີ້ນຂວັນມາໃຫ້ກັບຄືນເຂົ້າຮ່າງກາຍເພາະຂວັນໜີອອກໄປ
ຈາກຮ່າງກາຍຂອງເຮົາ ເມື່ອສ່ວນນຶ່ງຫາກໜີອອກຈາກຮ່າງແຮົາແລ້ວ ກໍມີອາ
ການບໍ່ສະບາຍ ບໍ່ຢູ່ດີມີແຮງ ຕາມທີ່ເຊື່ອຖືກັນແນວນັ້ນ ເມື່ອຄຳວ່າ ສູດ ຫາກກາຍ
ເປັນຄຳລາວແນວນີ້ມີຜູ້ຄົນໃຊ້ຫຼາຍ ກໍບ້ຽວເປັນສຽງວ່າ ສວດດັ່ງດຽວກັບຫຼາຍໆ
ຄຳເວົ້າທີ່ບ້ຽວອອກຈາກສຽງເດີມເຊັ່ນ ຫຸລມານ (ຫຸນລະມານ) ກໍມາຈາກ ຫານຸ
ມານ ໃນເລື້ອງ ພະລັກພະລາມ

ສ່ວນຄຳວ່າ ບາສີ ເຮົາມັກໃຊ້ກັນກັບພິທີໃຫຍ່ໆ ເຊັ່ນ ພິທີກິນດອງ ພິທີບຸນປີໃໝ່
ເອີ້ນກັນວ່າ ບາສີປີໃໝ່ ບາສີກິນດອງ  ຄຳວ່າ ບາສີ ຕົ້ນເດີມແທ້ກໍແປວ່າ ບ່າວ
ງາມ(ບາ ແປວ່າ ຜູ້ບ່າວ ຜູ້ຊາຍຍັງໜຸ່ມຂຶ້ນບ່າວ) ສ່ວນຄຳວ່າ ສີ ກໍມາຈາກ ສຣີ ແປ
ວ່າງາມສົດໃສ ບໍລິສຸດຜຸດຜ່ອງ ຄຳນີ້ກໍແປໄດ້ສອງຢ່າງ ຢ່າງນຶ່ງໄດ້ແກ່ ພິທີສູດ
ຂວັນນັ້ນເອງພິທີອວຍພອນ ເພື່ອໃຫ້ມີໂຊກຊັຍ ມີລາບຍົດຖາບັນດາສັກຕ່າງໆ  ເພິ່ນ
ສູດບ່າວງາມສາວງາມໃຫ້ຢູ່ດີມີແຮງ ແລ້ວຄວາມໝາຍຂຍາຍອອກໄປ ເຊັ່ນສູດ
ໃຫ້ທຸກໆຄົນດ້ວຍ ຄືສູດບ່າວສາວໃຫ້ເປັນຜົວເມັຽກັນໃນຍາມກິນດອງເປັນຫຍັງຈິ່ງ
ວ່າກິນດອງ

ຄຳວ່າ ກິນດອງ ເປັນຄຳທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັນຫຼາຍໃນສມັຍກ່ອນ ເພາະວ່າ ເປັນພິທີເອົາ
ຜົວເອົາເມັຽ ຝ່າຍຍິງກັບຝ່າຍຊາຍໂຮມກັນເອີ້ນວ່າ ດອງ ເຊັ່ນຕາດອງ (ພໍ່ຜົວ
ເອີ້ນພໍ່ເມັຽ) ແມ່ດອງ ນາຍດອງ ພໍ່ດອງ ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ ບັດນີ້ຄຳວ່າ ກິນດອງ ໝາຍ
ເຖິງ ສລອງກັນທັງສອງຝ່າຍ ພິທີສລອງນີ້ ຕ້ອງມີກິນລ້ຽງກັນຢ່າງໃຫຍ່ ຂ້າໝູ ຂ້າ
ຄວາຍ (ລາວບ້ານນອກບໍ່ນິຍົມຂ້າງົວ) ຂ້າໄກ່... ຈິ່ງວ່າ ດອງສອງຝ່າຍກິນລ້ຽງ
ຮ່ວມກັນ ເພື່ອເປັນສິຣີມຸງຄຸນແກ່ລູກທັງສອງທີ່ເອົາກັນສ້າງຊີວິດໃໝ່ ມີທັງຄ່າ
ດອງຄ່າບົວຄ່ານາງແລະອື່ນໆອີກ

ຕົກມາສມັຍໃໝ່ ຄຳວ່າ ກິນດອງ ຢູ່ໃນຂ້ອນຂ້າງເສັຽໄປ ບໍ່ມີໃຜເອົາມາໃຊ້ ແຕ່ຄຳ
ວ່າແຕ່ງດອງ ແຕ່ງງານ ພັດມີຄົນນິຍົມໃຊ້ຫຼາຍ ນອກນີ້ ກໍຍັງມີຄຳວ່າ ສົມຣົດ ຄູ່ສົມ
ຣົດເຊິ່ງແຕ່ກ່ອນເປັນຄຳສັບສູງ (ຣາຊາສັບ) ແຕ່ບັດນີ້ກາຍເປັນສັບທັມມະດາສາ
ມັນ ຄຳວ່າກິນດອງ ແຕ່ງດອງ ແຕ່ງງານ ກໍຕົກໄປ ຫັນມາໃຊ້ຄຳວ່າ ສົມຣົດ ສຳລັບ
ຊາວເມືອງແຕ່ຢູ່ຊົນນະບົດກໍຍັງໃຊ້ຄຳສັບເກົ່າຢູ່ຕາມເຄີຍ

(ຍັງມີຕໍ່)