EU-Afryka

Drenaż mózgów

 Sylwia Gibs

Tekst z  29/09/2009 Ostatnia aktualizacja 29/09/2009 15:56 TU

„We Francji jest więcej lekarzy benińskich niż w Beninie” – powiedział prezydent Sarkozy, kiedy był ministrem spraw wewnętrznych. Jak dotąd, Unii Europejskiej nie udało się zastosować skutecznej regulacji w tej dziedzinie.

We Francji drenaż mózgów – z angielskiego brain drain – nazywany jest ucieczką. To nie tylko różnica językowa, lecz odmienny punkt widzenia. Napływ wykwalifikowanych pracowników, głównie naukowców, z krajów rozwijających się do krajów bogatych widziany jest w świecie anglosaskim jako wynik świadomej polityki rządów i kolejny przejaw wyzysku; we Francji, jako osobista decyzja zainteresowanych. Posłuchajmy, co mówi do mikrofonu reporterki Radio France Internationale przedstawiciel studentów:

Kiedy z rocznika stu absolwentów medycyny zostaje w Beninie tylko jeden albo dwóch, można sobie zadać pytanie, po co kształcono pozostałych. Potrzebujemy lekarzy. Dlaczego państwo łoży na ich wykształcenie i pozwala im wyjeżdżać za granicę, albo pracować w sektorze prywatnym, pomimo realnych potrzeb.

Francuskojęzyczni lekarze z Beninu przyjeżdżają do Francji, anglojęzyczni wybierają inne kraje, europejskie i nie tylko. Unia Europejska twierdzi, że drenaż mózgów nigdy nie był jej zamiarem, jest nim natomiast regulacja imigracji, przewidująca ułatwienia dla niektórych zawodów. Francja wprowadziła tak zwaną „kartę talentów i kompetencji”. Jest to zezwolenie na trzyletni pobyt z rodziną nad Sekwaną i innymi francuskimi rzekami, przyznawane na podstawie kwalifikacji kandydatów. Karta istnieje, ale kandydatów brak. W Beninie, w 2008 roku, było ich 15, władze francuskie wybrały tylko trzech. A jednocześnie dziesiątki lekarzy organizuje na własną rękę swój wyjazd do Francji, rozumując – zapewne słusznie – że oficjalne regulacje byłyby raczej zawadą w realizacji tych planów.

Albert Tévoédjè, osiemdziesięcioletni mediator Republiki Beninu, uważa, że potrzebna jest wspólna polityka na rzecz rozwoju:

Chciałbym, ażeby francuskie szkoły, uczelnie, firmy przemysłowe działały na terytorium Beninu. Pozwoliłoby to zatrzymać w Afryce wielu ludzi, którzy pracowaliby z radością na naszym kontynencie, zamiast stąd wyjeżdżać. Zaproponowałem to w liście prezydentowi Sarkozy’emu, ale nic z tego nie wynikło. Podejmuję teraz ten sam temat. Potrzebna nam jest współpraca z Francją na rzecz prawdziwego wspólnego rozwoju. Potrzebny nam jest ustawiczny dialog na temat kwestii przepływu migrantów, a nie pochopne odpowiedzi na krótką metę.

Wspólny rozwój krajów biednych i bogatych, pomysł rzucony przed laty także przez niektórych polityków francuskich, jakoś się nie przyjął. Musi widać minąć więcej czasu, by rząd Francji i władze jej byłej kolonii podjęły dialog jak równy z równym. Dla ludności Północ jest natomiast tym, czym dla Europy Wschodniej Zachód w minionych latach: obszarem wyższych zarobków, łatwiejszego życia, możliwości kształcenia, swobodnej myśli i dostępu do najnowocześniejszych technologii. Wielu Afrykańczyków widzi w emigracji po prostu ucieczkę od biedy. Były premier Francji, Michel Rocard, podczas zebrania stowarzyszenia pomocy emigrantom La Cimade powiedział, że „Francja i Europa mogą i powinny wziąć na siebie tę część nędzy świata, która im przypadła w udziale”.

W dodatku mogą to uczynić z korzyścią dla siebie. Tak twierdzi dyrektor Wyższej Szkoły Socjologii, Hervé Le Bras, przed mikrofonem RFI:

Usiłuję pokazać, że społeczeństwo przyjmujące migrantów korzysta z ich obecności. Bilans kosztów i zysków na to wskazuje z ekonomicznego punktu widzenia. Emigrant, który przyjeżdża jest wychowany, dorosły. Gdyby na jego miejscu było dziecko, które trzeba wychować, kosztowałoby to strasznie drogo. Trzeba liczyć się z tym, że imigrant jest kapitałem ludzkim.

Zatem, według francuskiego socjologa, wszelka imigracja, nie tylko mózgów, jest dla Europy korzystna, nawet jeśli Europejczycy nie zawsze zdają sobie z tego sprawę.