Pasaże

Pasaż kabalistyczny

 Krzysztof Rutkowski

Tekst z  24/11/2009 Ostatnia aktualizacja 29/11/2009 17:33 TU

Kabaliści sporządzili katalog gestów i zachowań, repertuar "akcji fizycznych", dzięki którym można nawiązać łączność z dawno zmarłymi i ciągle żywymi mistrzami. Chaim Vital, szesnastowieczny kabalista z Safedu zacytował w traktacie „Bramy świętości“, anonimowy tekst zawierający opis technik pozwalających na kontakt z duszami dawnych mistrzów. Chaim Vital radził: Pozostań w izbie sam, przykryj tałesem, usiądź i zamknij oczy. Pozbądź się materii, spraw, by twoja dusza opuściła ciało, ulatując ku niebiosom. Kiedy już tego dokonasz, czytaj misznę, jaką chcesz, po wielokroć, raz za razem, bezustannie, bardzo szybko, tak szybko jak tylko zdołasz, wymawiaj litery wyraźnie i jasno, nie opuszczając ani słowa.

Usta na dłoni
Zbierz się w sobie, żeby dusza dawnego mistrza złączyła się z twoją duszą w lekturze miszny. Tak się stanie, kiedy twoje usta zmienią się w narzędzie wyrażające sens liter miszny i kiedy dźwięk dobywany z twoich ust zamieni się w iskierki twej wewnętrznej duszy tryskające i czytające misznę, i kiedy usta twoje zmienią się w wehikuł, w który wśliznęła się, i gdzie zamieszkała dusza dawnego mistrza, gdy jego dusza obierze twą duszę za szatę.

Kiedy zmęczy cię czytanie miszny i kiedy staniesz się tego godny, możliwe, że dusza dawnego mistrza zamieszka w twoich ustach i mieszkać będzie tak długo, jak ty czytać będziesz. Czytaj więc dalej, a on przez twoje usta mówić zacznie i zbawienie tobie przyniesie. I na każde pytanie, które w myśli zadasz, on ci odpowie. Mówić będzie przez usta twoje, a twoje uszy posłyszą słowa jego. Nie ty sobą mówisz, lecz on tobą mówi.

Bądź gotowy i czujny
Jeśli jednak nie jesteś jeszcze zdolny, by wznieść się tak wysoko, inna rzecz może się przydarzyć. Z powodu szybkich ruchów ust twoich zmęczysz się i zamilkniesz nie zdając sobie z tego sprawy, zaśniesz snem na jawie. W półśnie tym spostrzeżesz, że ktoś podaje ci odpowiedzi na twoje pytania, niejasne lub jasne, zależnie od stopnia gotowości twojej. Ale jeśli niegodzien jeszcze jesteś dojść do jednego z rodzajów doświadczeń wcześniej wymienionych, wiedz, żeś jeszcze nie gotów lub że nie udało ci się uwolnić od ciężaru ciała.

Powtarzanie w kółko
Technika powtarzania tych samych fragmentów służy nie tylko uzyskaniu odmiennego stanu świadomości i nawiązaniu kontaktu z duszą starego mistrza, ale zjednoczeniu, a nawet stopieniu dusz dwóch różnych osób żyjących w czasach ogromnie od siebie odległych. Dusze proroków, świętych i mistrzów (znawców Pisma i obu tradycji: pisanej i ustnej) pozostają ze sobą nieustannie w kontakcie, w łączności, komunikują się i komunikują ze sobą nieprzerwanie od wieków, na wieki, niezależnie od momentu historycznego, w którym te dusze się po raz pierwszy ujawniły.

Technika powtarzania tych samych fragmentów w ekstazie pozwala na komunię dusz, wywołuje głośny dialog wyrażający wieczne dusz obcowanie i pozwala mistykowi na „wejście w obieg“, na udział w obcowaniu żywych i martwych, na biesiadę dusz bratnich.

Co to jest Kabała?
Kabała jest rodzajem żydowskiej myśli ezoterycznej, która pojawiła się pod koniec dwunastego stulecia w południowej Francji, rozwijała w Hiszpanii (w Katalonii i w Kastylii), aż w końcu ogarnęła cały basen Morza Śródziemnego, Europę Wschodnią oraz Orient.

Stosunek kabalistów do tekstów biblijnych, do pisania jako czynności oraz do liter jako znaków, odbiegał od podejścia rabinów. W judaizmie, podobnie jak w islamie, obowiązuje zakaz malarskiego, graficznego, plastycznego przedstawiania Boga i boskości. W judaizmie zakaz ten był przez wieki przestrzegany dość starannie, ale jednocześnie i nagminnie omijany przez kabalistów właśnie, którzy w szczególny sposób podchodzili do liter alfabetu hebrajskiego.

Kabaliści pojmowali litery Księgi jako formę obecności Słowa bożego, jako rodzaj "surowca", który w rękach "specjalistów od ujawniania prawdy" odsłania boskość jako widomy obraz Boga. Litery pojedyncze lub litery między sobą powiązane tworzyły abstrakcyjne lub geometryczne (w różnym stopniu) obrazy domagające się "lektury plastycznej".

Litery i związki liter wymagają odpowiedniej lektury. Lektura jest trudem "wydobywania na jaśnię" tajemnic ich kształtu. Pismo staje się w oczach kabalistów rysunkiem, ale nie tylko do rysunku się sprowadza. Litery stają się obrazami stanowiącymi dość blady, ale realny ślad rzeczywistości wyższej i tajemnej. W literach objawia się tajemnica niewidzialnego.

Pismo odsyła do przedmiotu nieobecnego i niewidzialnego poprzez sens i kształt chwytany przez rozum i wyobraźnię oraz jednocześnie, w tym samym momencie, litery znaczą poprzez swoje usytuowanie na stronie książki. Świadczą o czymś jeszcze, o czymś niesłychanie ważnym i tajemniczym, mianowicie układają się w zwiastun wyższego świata, stanowią emanację boskości i kondensują boskość "przez znaki".