UE wkracza w nową epokę?

Traktat Lizboński wchodzi w życie

 Sylwia Gibs

Tekst z  01/12/2009 Ostatnia aktualizacja 01/12/2009 16:59 TU

We francuskiej prasie można znaleźć prezentację najnowszego unijnego Traktatu i nieliczne komentarze. Przed mikrofonem RFI politolog Louis Bourlanges wyraża opinię, że to wiele hałasu o nic.

Traktat Lizboński
(Communauté européenne, 2009)

A przecież, zdaniem dziennika La Croix, Traktat Lizboński wprowadza ważne i ważkie zmiany. Eurodeputowani będą mogli decydować w sprawach, które im się dotąd wymykały, jak polityka imigracyjna czy budżet Wspólnej Polityki Rolnej. Decyzje między państwami członkowskimi będą zapadały bezwzględną większością głosów w 44 nowych dziedzinach polityki unijnej, z tym że jednomyślność będzie obowiązywała nadal w sprawach delikatnych, takich jak system podatkowy czy rozszerzenie. Parlamenty narodowe będą miały prawo wglądu w działalność legislacyjną Parlamentu Europejskiego. Petycja podpisana przez milion obywateli Unii może się stać podstawą dla projektu nowej dyrektywy, czyli europejskiej ustawy. I wreszcie, każdy kraj członkowski będzie mógł opuścić z własnej woli Unię Europejską; dotychczasowe traktaty takiej ewentualności nie przewidywały. La Croix nie zapomina wspomnieć, że to Polska opóźniła wejście w życie nowego systemu głosowania do końca 2014 roku, uważając że ten system umniejszy jej znaczenie.

Lizbona
(Fot. Gunnar Seijbold/ Services du gouvernement)

Prezydencja szwedzka, która organizuje 1 grudnia uroczystości w Lizbonie nazywa dzień dzisiejszy „początkiem nowej ery” w historii Unii Europejskiej. Były francuski eurodeputowany Jean-Louis Bourlanges, wykładowca spraw europejskich w paryskim Instytucie Nauk Politycznych, twierdzi, że to raczej wiele hałasu o nic:

Trzeba spojrzeć prawdzie w oczy: wbrew powszechnemu przekonaniu Unia Europejska nie ma wiele władzy. Zakres jej kompetencji jest ważki, ale ograniczony: konkurencja, międzynarodowa wymiana handlowa, system walutowy, rolnictwo, kilka spraw z dziedziny ochrony środowiska i rozwój regionalny na miarę 1 % unijnego budżetu. Głównym ośrodkiem władzy jest nadal każdy kraj członkowski, ale wszyscy udają, że wierzą, że środkiem władzy jest Europa. Eurosceptyków to urządza, bo mogą głosić teorię spiskową, euroentuzjastom to schlebia. Europa bierze się za wszystko, ale nie posiada rzeczywistych prerogatyw politycznych w bardzo licznych dziedzinach, takich jak budżet, obrona, relacje międzynarodowe, edukacja, prawo pracy, system ubezpieczeń społecznych. W tych sprawach Europa tylko udaje, że istnieje. Ludzie to czują. Widzą Europę, która wtrąca się do wszystkiego, ale nie rozwiązuje ich problemów.

Na czele tej „widmowej” Europy, którą odmalował Jean-Louis Bourlanges stanęło jednak dwoje nowych unijnych polityków. Korespondent dziennika Libération w Brukseli, Jean Quatremer, opisuje na dwóch bitych stronach zakulisowe przepychanki, w wyniku których nowe funkcje na czele Unii Europejskiej objęli w końcu belgijski premier Van Rompuy i brytyjska komisarz Catherine Ashton. Tytuły rozdziałów mówią same za siebie: „Nicolas Sarkozy potrafił narzucić swoich kandydatów, ale gdyby doszło do głosowania, byłby odizolowany”; „zaskakująca Jałta stanowisk”.  Nie brak też wymownych fotografii. Oddajmy jeszcze raz głos francuskiemu politologowi:

Muszę powiedzieć, że szefowie państw i rządów okłamali nas w kwestii nowej władzy wykonawczej. Twierdzili, że chcą mieć system prosty, silną władzę wykonawczą, nowego prezydenta Europy. Ale przecież już go mieli: prezydentem był przewodniczący Komisji Europejskiej, zwłaszcza w okresie gdy był nim Francuz Jacques Delors, i tego szefowie państw nie mogli znieść. Czuli się zagrożeni, aż w końcu wymyślili ten skomplikowany system. Mamy teraz 4 prezydentów: przewodniczącego Komisji, przewodniczącego Rady Europejskiej, wysoką przedstawicielkę, przewodniczącą rady ministrów spraw zagranicznych, panią Ashton i na dodatek kraj pełniący co pół roku rotacyjne przewodnictwo w Unii.

Zostawmy Jean-Louis Bourlanges’a z jego pesymistyczną wizją i oddajmy głos politykowi, który o mało nie został ojcem Konstytucji europejskiej. Były prezydent Francji, Valéry Giscard d’Estaing, przypomina na łamach dziennika Le Figaro, że Traktat Konstytucyjny, odrzucony przez Francję i Holandię, leży u źródeł Traktatu Lizbońskiego. Giscard stał na czele Konwentu Europejskiego, który opracował tekst niedoszłej Konstytucji. Dla niego 1 grudnia 2009 jest dniem historycznym i wzruszającym przeżyciem.