Zasada pomocniczości

Komitet Regionów na straży

 Piotr Błoński

Tekst z  08/12/2009 Ostatnia aktualizacja 08/12/2009 17:16 TU

Sesja plenarna Komitetu Regionów, 3-4 grudnia 2009
fot. Komitet Regionów UE

Przed dwoma tygodniami, w wywiadzie dla RFI, Krzysztof Pomian zwrócił uwagę na wzrost znaczenia, wśród instytucji Unii Europejskiej, Komitetu Regionów, ciała konsultatywnego, które nie było początkowo przewidziane w strukturach unijnych, a które niemniej swe istnienie i znaczenie opiera na faktycznym wzroście znaczenia regionów, nie tylko jako jednostki administracyjnej, ale coraz bardziej jako obszarów lokalnej tożsamości i autonomii. Przykładem takiego rozszerzania ich prerogatyw jest przyznanie Komitetowi Regionów, w ubiegłym tygodniu, na mocy wchodzącego w życie Traktatu Lizbońskiego, prawa zaskarżania przed Trybunałem Sprawiedliwości nowych przepisów unijnych, w wypadku, kiedy naruszają one zasadę pomocniczości.

Zasada pomocniczości – to zasada, która stanowi, że decyzje powinny być podejmowane na poziomie najbliższym obywatelom: mówiąc obrazowo, władze centralne nie powinny się wtrącać do spraw, które można równie dobrze załatwić lokalnie.

Mówiąc ściśle, Traktat Lizboński przyznaje prawo zaskarżania decyzji, w imię tej zasady, wybieralnym samorządom lokalnym i regionalnym. Komitet Regionów od lat domagał się tego prawa, toteż nic dziwnego, że opracował swoje przepisy wykonawcze już 4 grudnia, niemal natychmiast po wejściu w życie traktatu. Członkowie Komitetu Regionów zadecydowali, że o zaskarżaniu będą decydować zwykłą większością głosów, a w niektórych okolicznościach decyzję będzie mogło podejmować Prezydium.

Przewodniczący Komitetu Regionów, Belg Luc Van den Brande, ocenił przyznanie tego prawa, jako wielkie osiągnięcie:

„To nowe prawo postrzegamy raczej jako środek odstraszający, a nie zastraszający. Będziemy korzystać z tego prawa z rozwagą, ale także z absolutnym przekonaniem, ilekroć uznamy, że konieczna jest obrona zasady pomocniczości w procesie tworzenia unijnego prawodawstwa. Jednakże mamy nadzieję, że szybkie wdrożenie postanowień traktatu lizbońskiego, wzmacniającego zasadę pomocniczości już na etapie przedlegislacyjnym i podczas przyjmowania prawa, spowoduje, że korzystanie z tych prerogatyw nie okaże się konieczne”.

Dla Komitetu Regionów to nie jedyna konsekwencja przyjęcia Traktatu Lizbońskiego. Do konsultowania jego opinii zobowiązane są obecnie nie tylko Komisja i Rada Europejska, ale także Parlament. Wszystkie te trzy instytucje mają prawo zasięgania opinii Komitetu Regionów również w takich dziedzinach, jak energetyka i zmiany klimatu. Wreszcie, kadencja Komitetu Regionów zostaje przedłużona do lat pięciu, aby zrównać ją z kadencjami pozostałych instytucji.