Media publiczne we Francji

Abonament-cena za jakość

 Anna Rzeczycka

Tekst z  14/12/2009 Ostatnia aktualizacja 14/12/2009 17:30 TU

We Francji abonament radiowo-telewizyjny jest głównym źródłem finansowania audiowizualnych mediów publicznych. Do mediów tych należy grupa France Télévisions, w skład której wchodzi 6 kanałów telewizyjnych: France 2, France 3 France 5, RFO adresowany do departamentów zamorskich, Arte-France i informacyjna TV France 24 , a także dwie rozgłośnie: Radio France i Radio France Internationale RFI oraz Państwowy Instytut Audiowizualny INA, zajmujący się archiwami radiowymi i telewizyjnymi.

Oprócz pieniędzy płynących z abonamentu sektor mediów audiowizualnych korzysta także z kredytów państwowych z tytułu rekompensaty za zwolnienia z abonamentu lub ulgi podatkowe przyznane niektórym kategoriom ludności. Nasza rozgłośnia Radio France Internationale, nadająca programy przeznaczone dla słuchaczy żyjących poza Francją, otrzymuje przy tym subwencje z ministerstwa spraw zagranicznych.

W roku 2007 abonament radiowo-telewizyjny reprezentował 74 procent dochodów publicznego sektora audiowizualnego i przyniósł w sumie 2 miliardy euro. Wysokość opłaty abonamentowej ustalona została w 2007 roku na 116 euro we Francji i 74 euro w departamentach zamorskich. W 2010 roku wzrośnie ona do 120 i 78 euro.

W 2005 roku władze francuskie, chcąc położyć kres licznym oszustwom, jakie umożliwiał system ściągania niepopularnego abonamentu, przeprowadziły reformę, polegającą na dodaniu  abonamentu do podatku lokalowego. Jednocześnie zlikwidowana została osobna instytucja, która zajmowała się  egzekwowaniem opłaty telewizyjnej. Jej 1400 pracowników oddelegowanych zostało do innych zadań. Część przeszła do urzędów skarbowych, które od tego czasu odpowiadają za wszystkie kategorie podatków.

Z obowiązku płacenia abonamentu telewizyjno-radiowego zwolnione są osoby, które z racji bardzo niskich dochodów nie płacą żadnych podatków, oraz nisko uposażeni po 60 roku życia lub w stanie wdowieństwa. Dyspensa dotyczy także ludzi samotnych i niezarabiających, nie mających prawa do zapomogi dla bezrobotnych, lecz korzystających z minimalnego dochodu adaptacyjnego RMI.

Rodziny, które nie posiadają aparatu telewizyjnego lub komputera pozwalającego odbierać programy telewizyjne, zaznaczają ten fakt w wypełnianej co roku deklaracji podatkowej. Ułatwić to ma władzom skarbowym wykrywanie potencjalnych krętaczy.

Francja nie jest jedynym krajem w Europie posiadającym media publiczne. Brytyjska  BBC, włoskie RAI, niemieckie ZDF i ARD są także po części lub całkowicie finansowane z abonamentu, który, przeciętnie rzecz biorąc, wynosi w Europie 184 euro.

Dzisiaj dochody z abonamentu stanowią 33 procent budżetu France Télévisions. Mimo reformy przedsięwziętej przez prezydenta Nicolasa  Sarkozy'ego, który częściowo usunął reklamy z telewizji publicznej, media państwowe są nadal zależne od zysków, płynących z nadawania reklam.

Jeśli, tak jak sobie tego życzy szef francuskiego państwa, reklama zniknie całkowicie z kanałów państwowych, abonament nieuchronnie wzrośnie do - jak się przypuszcza - 360 euro rocznie. Taka okazać się może cena jakości, którą gwarantuje publiczny sektor audiowizualny. Nie wiadomo jednak, czy Francuzi będą chcieli ją płacić. Co więcej Sakrozy jest raczej przeciwny podnoszeniu podatków.

Manifestacja pod wieżą Eiffle'a
(Foto : AFP)

Media publiczne we Francji , tak jak w Polsce, mają zadania misyjne, to znaczy nie muszą wykazywać się dużą oglądalnością czy słuchalnością. Muszą natomiast przekazywać treści informacyjne, kulturalne i edukacyjne.

Na dyrekcjach programów France Télévisions, Radio France, RFI, Ina i Arte spoczywa także obowiązek respektowania różnorodności opinii widzów i słuchaczy. Ustawa z 5 maja 2009 roku precyzuje, że „ planowanie programów powinno opierać się na szczytnej koncepcji misji biorącej pod uwagę pluralizm myśli i opinii."