Szukaj

/ languages

Choisir langue
 

Pasaże

Pasaż przez trzy opery

Krzysztof Rutkowski

Tekst z 06/03/2007 Ostatnia aktualizacja 06/03/2007 15:52 TU

Bank Francji i trzy opery Hôtel de La Vrillière, siedziba banku Francji, zbudowany przez François Mansarta słynący Złotą Galerią, w której wisiały płótna Tintoretta i Veronese, służył po rewolucji za drukarnię państwową. Na środku Złotej Galerii, ogołoconej z obrazów dawnych mistrzów (znalazły się one w Luwrze, by mogły cieszyć oczy ludu, ale wspaniały portal Mansarta – zniknął) tłoczono broszury, dzienniki, ulotki, obwieszczenia o wyrokach śmierci oraz w czterystu tysiącach egzemplarzy – przemówienia Robespierre'a. Na podwórcu Hôtel de la Vrillière Marat kazał ustawić trzy potężne prasy, spod których wychodził L'Ami du peuple. .

Bank Francji i trzy opery Hôtel de La Vrillière, siedziba banku Francji, zbudowany przez François Mansarta słynący Złotą Galerią, w której wisiały płótna Tintoretta i Veronese, służył po rewolucji za drukarnię państwową. Na środku Złotej Galerii, ogołoconej z obrazów dawnych mistrzów (znalazły się one w Luwrze, by mogły cieszyć oczy ludu, ale wspaniały portal Mansarta – zniknął) tłoczono broszury, dzienniki, ulotki, obwieszczenia o wyrokach śmierci oraz w czterystu tysiącach egzemplarzy – przemówienia Robespierre'a. Na podwórcu Hôtel de la Vrillière Marat kazał ustawić trzy potężne prasy, spod których wychodził L'Ami du peuple

Opera pani Montansier

W kwartale giełdy i Banku Francji, pomiędzy Palais-Royal i Biblioteką Narodową, znajdował się tylko jeden kościół, ale za to aż trzy opery, oczywiście nie licząc opery architekta Garnier, która stanęła u szczytu  Wielkich Bulwarów dopiero w roku  1875.

Na obecnym skwerku Louvois, w pobliżu kamienicy Wołowskich, w której odbyło się wesele Celiny Szymanowskiej i Adama Mickiewicza, architekt Victor Louis wybudował dla pani Montansier salę teatralną z perystylem o trzynastu arkadach podpierających balkon wychodzący na ulicę Richelieu. Wejście do sali znajdowało się naprzeciwko głównej bramy Biblioteki Narodowej. W westybulu bielały dwa rzędy doryckich kolumn pośród złocistych poręczy prawdziwie operowych schodów.

Na panią Montansier doniósł obywatel Chaumette. W donosie z 14 listopada 1793 roku napisał: "Donoszę na obywatelkę Montansier jako na osobę, która kazała wybudować salę teatralną przy ulicy Prawa (takie imię przybrała po rewolucji dawna ulica Richelieu) po to, by łacniej podłożyć mogła ogień pod Bibliotekę Narodową. Angielskie pieniądze bardzo się przyczyniły do wzniesienia tego budynku, a bywsza królowa przeznaczyła nań 50 000 talarów".

Margueritte Brunet, zwana panią Montansier, była aktorką. W roku 1777 założyła własny teatr w Wersalu, który działa do dzisiaj pod nazwą Théâtre Montansier. W budynku z dorycką kolumnadą i złoconymi schodami przy skwerze Louvois przewodziła trupie zwanej Comédiens de la République française. Mimo donosu obywatela Chaumette, pani Montansier nie trafiła na szafot. Zmarła w Paryżu w wieku dziewięćdziesięciu lat, chociaż sztukę pisania donosów ceni się we Francji od wieków bardziej niż wszelkie inne sztuki, niezależnie od reżimu.

Konwencja budynek skonfiskowała, by 20 termidora, w jedenaście dni po upadku Robespierre'a, przenieść doń Operę Narodową. 24 grudnia 1800 roku (3 dnia miesiąca nivôse roku IX), Pierwszy Konsul Napoleon Bonaparte wyruszył około godziny ósmej wieczorem  z Pałacu Tuleryjskiego do byłego teatru pani Montansier przy ulicy Prawa (dawniej Richelieu), by zaszczycić swą obecnością premierę "Stworzenia świata" Haydna. Napoleon cudem uniknął śmierci z rąk szuanów czyhających nań z bombą przy ulicy Świętego Nikazego. Napoleon "Stworzenia świata" wysłuchał uważnie.

Sztyletem w pierś Burbona

13 lutego 1820 roku Karol Ferdynad de Bourbon, książę de Berry, bratanek Ludwika XVIII, jedyny mężczyzna w królewskim rodzie mogący przedłużyć dynastię, padł na złoconych operowych schodach śmiertelnie ugodzony nożem przez rymarza Louisa Louvel, który chciał na zawsze zgasić ród monarszy. Karol Ferdynand skonał, ale rymarzowi rodu zgasić się nie udało, ponieważ małżonka Karola Ferdynanda, księżna de Berry była w ciąży. 29 września narodził się Henryk, nazwany przez Alfonsa Lamartine'a i Wiktora Hugo "dzieckiem cudownie na świat wydanym". Naród francuski mordercę potępił, a dziecię hołubił. Dzięki publicznej zbiórce, kupiono Henrykowi zamek Chambord. Po rewolucji 1830 roku dziecię z dziadkiem Karolem X uszło za granicę, by nigdy już do Francji nie powrócić. Teatr pani Montansier – zburzono. Na jego miejscu Ludwik Filip kazał wznieść Fontannę Rzek na skwerze naprzeciwko wejścia do Biblioteki Narodowej. Fontanna toczy wody do dzisiaj.

Urodzinowy tort Gargantui

 Opera emigrowała na kilka miesięcy do sali Favart, w której dawano dotychczas komedie włoskie, do gmachu wybudowanego na terenach należących do księcia de Choisel. W roku 1821 Operę Narodową przeniesiono o rzut kamieniem, ale na wiele dziesięcioleci, do gmachu na rogu bulwaru Włochów i  ulicy Le Peletier. Budynek stanął w płomeniach w roku 1873 więc  opera znalazła przytulisko na kilkaście miesięcy w sali Ventadour w pobliżu giełdy, w oczekiwaniu na ostateczny polerunek marmurów i złoceń w pałacu Akademii Muzycznej wyrysowanym przez Garniera. W roku 1875 Opera Garnier, wyglądająca jak tort urodzinowy Gargantui, rozpoczeła swój liryczny żywot "Żydowką" Scribe'a i Halévy'ego.

Pasaże

Pasaż ostatni

(Fot. Jean René Bernard)

Czym jest cnota?

19/01/2010 17:40 TU

Pasaże

Pasaż przedostatni

Ostatni pojawi się 29 grudnia. A potem już nic się nic nie pojawi. Albo pojawi się nic. To nie jest to samo. Pojawienie się Nietzschego nie oznacza próżni. Oznacza tylko nieobecność. Kiedy wszystko się straciło, uzyskuje się nic.

22/12/2009 13:22 TU

Pasaże

Krzysztof Rutkowski

Pasaż przez RFI

21/12/2009 10:34 TU

Pasaże

©riesp

Pasaż pisarski

Pisać, to znaczy usłyszeć głos utracony. To znaczy mieć czas, by znaleźć słowo i przygotować odpowiedź na zagadkę. To szukać mowy w mowie utraconej. To nieustannie przebiegać dystans

01/12/2009 15:57 TU

Pasaże

Pasaż kabalistyczny

Kabaliści sporządzili katalog gestów i zachowań, repertuar "akcji fizycznych", dzięki którym można nawiązać łączność z dawno zmarłymi i ciągle żywymi mistrzami.

24/11/2009 17:33 TU

Pasaże

Pasaż z maszkarami

Na zachodnich krańcach, za granicami świata, na dalekim Zachodzie, po stronie Nocy, mieszkały trzy maszkary. Dwie maszkary były nieśmiertelne: Steno i Euryale. Trzecia była śmiertelna i zwała się: Meduza.

10/11/2009 15:36 TU

Pasaże

Pasaż z Fryderykiem N.

Aby Warburg, wielki historyk, przez pięć lat życia, które mu pozostało po opuszczenia kliniki psychiatrycznej doktora Binswangera w Szwajcarii, nie rozstawał się z portretem chorego Nietzschego, sporządzonym przez Hansa Olde.

29/09/2009 12:48 TU

Pasaże

Pasaż tragiczny

To odbywało się na przedwiośniu. Tragôdia jest pieśnią kozła. Cała wieś śpiewała podczas wielkiej procesji. Pieśni towarzyszyły fletnie. Noszono wielkie symulakry sterczących fallusów. Chórem kierowali Ajschylos lub Sofokles.

22/09/2009 11:02 TU

Pasaże

Pasaż z motylami

21 kwietnia 1923 roku, w trzecim roku pobytu w "piekle Bellevue", czyli w klinice psychiatrycznej w Kreuzlingen, w Szwajcarii, doktora Ludwiga Binswangera, odkrywca tajemnic renesansowej sztuki florentyńskiej, Aby Warburg...

15/09/2009 13:50 TU

Pasaże

Fot: Emilia Olechnowicz

Pasaż przerażony

Jeszcze o Korsyce. I o nietłumaczonym na polski opowiadaniu Sebalda "Campo Santo". Korsyka nie daje mi spać. Sebald też. I zmarli. O zmarłych pamiętało się na Korsyce zawsze. Zmarli nie pozwalają, by o nich nie pisać.

11/08/2009 15:05 TU

Żegnamy i zapraszamy

17 grudnia 1981 - 31 stycznia 2010

29/01/2010 16:02 TU

Ostatnia audycja

Pożegnanie ze słuchaczami

Ostatnia aktualizacja 09/02/2010   12:44 TU

Nasza wspólna historia

Paryż - Warszawa

Francja dla Polski na falach eteru

31/01/2010 12:32 TU

Kultura - z archiwum RFI

Piosenka, kabaret, musical

Za kulisami piosenki francuskiej

Ostatnia aktualizacja 25/02/2010   21:42 TU

Teatr we Francji

Paryskie aktualności teatralne

Ostatnia aktualizacja 23/02/2010   14:33 TU

Kronika artystyczna

Paryskie wystawy 2000-2009

Ostatnia aktualizacja 16/02/2010   14:56 TU

Paryska Kronika Muzyczna

Ostatnia aktualizacja 22/02/2010   17:12 TU

POST-SCRIPTUM I MULTIMEDIA

Ostatnia aktualizacja 21/02/2010   11:38 TU