ຝລັ່ງ/ມອບອຳນາດ 16/5/07 (11:00)

ຊີຫຣັກໜີ ສາກໂກຊີເຂົ້າ

ໂດຍ  ພອນແກ້ວ

ບົດຄວາມນີ້ເຜີຍແຜ່ເມື່ອວັນທີ 15/05/2007 ແກ້ໄຂໃຫມ່ຫລ້າສຸດເມື່ອວັນທີ 15/05/2007 à 14:05 TU

ປະທານາທິບໍດີ ສັກຊີຫຣັກ (ຮູບ Reuters)

ທ່ານປະທານາທິບໍດີຈ໊າກ ຊີຣັກ (Jacques Chirac) ອາຍຸ 74 ປີ ໄດ້ ແຈ້ງບອກຢ່າງເປັນທາງການ ເມື່ອວັນອາທິດ 11 ມີນາ ວ່າທ່ານຈະບໍ່ ລົງສມັກເພື່ອສືບຕໍ່ຕຳແໜ່ງຂອງທ່ານເອງ ອີກເທື່ອໃໝ່ເປັນສມັຍທີສາມຫລັງຈາກ ໔໒ ປີ ຢູ່ໃນເວທີການເມືອງຜ່ານມາ

ທ່ານສັກ ຊີຫຣັກໄດ້ຄອງຕຳແໜ່ງສູງສຸດຂອງປະເທດສອງສມັຍຕິດຕໍ່ກັນ
ເປັນເວລາເຖິງ 12 ປີ (7 ປີໃນສມັຍທີໜຶ່ງ ແລະ 5 ປີໃນສມັຍທີສອງຫລັງ
ຈາກມີການປະຕິຮູບກົດ ໝາຍຣັຖທັມມະນູນ), ຄອງຕຳແໜ່ງນາຍົກ ຣມຕ ສອງຄັ້ງ ແລະຕຳແໜ່ງເຈົ້າຄອງກ ຳແພງນະຄອນຫລວງປາຣີສເປັນ
ເວລາເຖິງ 18 ປີ

ທ່ານ Jacques Chirac ເກີດເມື່ອວັນທີ 29 ພະຈິກ 1932 ທີ່ນະຄອນຫລວງ
ປາຣີສຈາກຄອບຄົວທີ່ ຮັ່ງມີເປັນບຸດຊາຍຄົນດຽວຂອງທ່ານ Abel François
Chirac ແລະທ່ານຍິງ Marie-Louis Valette ແຕ່ເຖິງປານນັ້ນກໍຕາມກໍບໍ່ໄດ້
ເປັນອຸປສັກຂວາງກັ້ນຕໍ່ການມີແນວຄິດຊ້າຍຂອງທ່ານແຕ່ຢ່າງ ໃດໃນສມັຍທີ່ທ່ານ
ຍັງໜຸ່ມເປັນນັກສຶກສາທີ່ສຖາບັນຣັຖສາດການເມືອງ (Sciences politiques)
ເຖິງ ຂນາດກັບວ່າຮ່ວມເປັນອາສາສມັກຂາຍໜັງສືພິມ "L'Humanité" ປາກສຽງ
ຂອງພັກຄອມມຸຍນິດຝຣັ່ງ ເສດນຳດ້ວຍ ໜັງສືພິມ "L'Humanité" ນີ້ເປັນໜຶ່ງ
ໃນອົງການຕ່າງໆທີ່ຮ່ວມກັນອອກ "ຖແລງການ ສຕ໊ອກໂຮມ" ຕໍ່ຕ້ານລະເບີນິວເຄລັຽ

ຫລັງຈາກທີ່ສຳເຣັດການສຶກສາໄດ້ຮັບປຣິນຍາຈາກສຖາບັນການປົກຄອງແຫ່ງຊາດ (ENA) ທ່ານກໍໄດ້ ເຂົ້າເປັນທະຫານແລະໄດ້ເດີນທາງໄປປະຕິບັດພາຣະກິດໃນ
ປະເທດອາລເຊຣີ (Algérie) ເປັນເວລາ ໜຶ່ງປີ ແລະກໍແມ່ນທີ່ສຖາບັນການປົກຄອງ
ແຫ່ງຊາດ (ENA) ນີ້ເອງທີ່ທ່ານ Chirac ໄດ້ພົບກັບທ່ານ ນາງ Bernadette
Chodron de Courcel ຜູ້ທີ່ກາຍມາເປັນຄູ່ຊີວິດຂອງທ່ານໃນເວລາຕໍ່ມາ

ເມື່ອເດີນທາງກັບຄືນປະເທດຝຣັ່ງເສດຫລັງເສັດສິ້ນພາຣະກິດຊາດທີ່ປະເທດ
ອາລເຊຣີແລ້ວ ທ່ານ Chirac ກໍໄດ້ເຂົ້າຮັບໃຊ້ເປັນຣັຖກອນໃນສຳນັກນາຍົກ ຣມຕ ຊຶ່ງໃນສມັຍນັ້ນກໍແມ່ນທ່ານ Georges Pompidou ເປັນຫົວໜ້າຄນະຣັຖບານ (ຈາກ 1962 – 1967) ແລະກໍແມ່ນທ່ານ Georges Pompidou ນີ້ເອງ ເປັນຜູ້ສນັບສນຸນ
ໃຫ້ທ່ານ Chirac ລົງສມັກ ສສ ໃນແຂວງ Corrège ໃນປີ 1967 ແລະໄດ້ເຂົ້າກຳຕຳ
ແໜ່ງ ຣມຕ ໂລດຫລັງຈາກທີ່ໄດ້ຮັບການເລືອກຕັ້ງໃນປີນັ້ນ

ກ່ອນຫນ້ານັ້ນສອງປີ ຄືເມື່ອປີ 1965 ທ່ານກໍໄດ້ຮັບການເລືກຕັ້ງເປັນສມາຊິກສພາ
ກຳແພງນະຄອນຂອງເມືອງ St. Féréole ມາກ່ອນແລ້ວເມື່ອອາຍຸພຽງແຕ່ 33 ປີ

ນັບແຕ່ນັ້ນເປັນຕົ້ນມາທ່ານ Jacques Chirac ກໍໄດ້ກຳຕຳແໜ່ງສຳຄັນໆໃນຄນະ
ຣັຖບານມາຕລອດ ແລະໄດ້ຮ່ວມໃນຄນະເຈຣະຈາຂອງຣັຖບານກັບບັນດາອົງການ
ຈັດຕັ້ງກັມມະບານພາຍຫລັງໄດ້ເກີດການປະຕິວັດໃຫຍ່ທາງວັທນະທັມເມື່ອເດືອນ
ພຶສພາ 1968 ຈົນການເຈຣະຈາໄດ້ບັນລຸເຖິງຂໍ້ຕົກລົງ Grenelle ຮັບຮູ້ສິດທິຂອງ
ບັນດາຜູ້ອອກແຮງງານກິນເງິນເດືອນ

ໃນປີ 1974 ໃນຂນະທີ່ທ່ານ Jacques Chirac ກຳຕຳແໜ່ງ ຣມຕ ພາຍໃນ ແລະເປັນເລຂາທິການ ພັກ UDR ໄປພ້ອມນັ້ນ ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Georges Pompidou ຜູ້ອູ້ມຊູສນັບສນຸນທ່ານ Chirac ທາງດ້ານການເມືອງມາຕລອດ ກໍໄດ້ເຖິງແກ່ອະສັນຍະກັມຫລັງຈາກທີ່ໄດ້ປ່ວຍມາເປັນເວລາ ຫລາຍເດືອນ ຈຶ່ງໄດ້ທຳໃຫ້ທ່ານ Chirac ກ້າວເຂົ້າມາກຳບົດບາດທາງດ້ານການເມືອງທີ່ສຳຄັນ
ກວ່າ ເກົ່າ ໂດຍການຮວບຮວມບັນດາ ສສ 49 ທ່ານປະກາດໃຫ້ການສນັບສນຸນຕໍ່ທ່ານ Valérie Giscard d'Estaing ຣມຕ ກະຊວງການເງິນ ທີ່ໄດ້ຮັບການສນັບສນຸນຈາກ
ກຸ່ມແນວຄິດກາງຊຶ່ງກາຍ ມາເປັນພັກ UDF ໃນເວລາຕໍ່ມາໃນການລົງສມັກຮັບເລືອກ
ຕັ້ງກ່ອນກຳໜົດຊິງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີ ແທນທີ່ວ່າຈະໃຫ້ການສນັບສນຸນທ່ານ Jacques Chaban-Delmas ອດີດນາຍົກ ຣມຕ ຈາກພັກ UDR

ຫລັງຈາກທີ່ທ່ານ Valérie Giscard d'Estaing (VGE) ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະຄອງຕຳ
ແໜ່ງປະທານາ ທິບໍດີແລ້ວ ທ່ານ Jacques Chirac ກໍໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງຈາກ
ປະທານາທິບໍດີຄົນໃໝ່ໃຫ້ກຳຕຳແໜ່ງ ນາຍົກ ຣມຕ ເມື່ອວັນທີ 27 ພຶສພາ 1974 ແຕ່ບັນດານັກການເມືອງກຸ່ມໜຶ່ງກໍໄດ້ກ່າວຫາວ່າທ່ານ Chirac ເປັນຜູ້ຫັກຫລັງທາງ
ດ້ານການເມືອງໃນຂນະທີ່ຂາສນັບສນຸນຊ້ຳພັດເບີ່ງເຫັນວ່າແມ່ນການຕັດ ສິນໃຈທີ່
ຖືກຕ້ອງແລະມີສາຍຕາຍາວໄກ

ແຕ່ວ່າໃນວັນທີ່ 25 ສີງຫາ 1976 ທ່ານ Chirac ໄດ້ຕັດສິນໃຈລາອອກຈາກຕໍາ
ແຫ່ນງ ແບບບໍ່ເຄີຍ ມີມາຈັກເທື່ອໃນປະວັດການໂດຍທ່ານໄດ້ອະທິບາຍເຫດຜົນວ່າ
ທາ່ນບໍ່ສາມາດປະຕິບັດງານໄດ້ແບບມີ ປະສິດທິພາບເພື່ອປະຊາຊົນ

ວັນທີ່ 5 ທັນວາ ຂອງປີດຽວກັນ ທາ່ນ Chirac ໍໄດ້ສາ້ງຕັ້ງພັກ RPR (Rassemblement pour la République) ແທນພັກ UDR ແລ້ວນຳໃຊ້ພັກ
RPR ນີ້ ເປັນພາຫານະໃນການຕໍ່ສູ້ທາງດ້ານ ການເມືອງຕາ້ນທາ່ນ Giscard d'Estaing ແລະແນໃສ່ຂື້ນໄປຄອງຕໍ່າແຫ່ນງປະທານາທິບໍດີໃນຂັ້ນຕໍ່ໄປ

ໃນວັນທີ່ 25 ມິນາ 1977 ການຕັ້ງພັກການເມືອງໃໝ່ກໍນຳທ່ານສູ່ຄວາມສຳເຣັດ
ຂັ້ນຕົ້ນໂດຍກຳໄຊ ຊະນະເໜືອຕົວແທນຂອງ ທ່ານ Giscard d'Estaing ໃນການ
ເລືອກຕັ້ງຊິງຕຳແໜ່ງຜູ້ຄອງກຳແພງ ນະຄອນຫລວງປາຣີສ

ມິນາ 1978 ພັກຝ່າຍຂວາໄດ້ຮັບໄຊຊະນະໃນການແລືອກຕັ້ງທົ່ວໄປ ໂດຍພັກ RPR
ໄດ້ ສສ 148 ທີ່ນັ່ງ ພັກ UDF ຂອງປະທານາທິບໍດີ Giscard d'Estaing ໄດ້ 137 ທີ່ນັ່ງກໍແປວ່າແມ່ນໄຊຊະນະ ອີກຄັ້ງໜຶ່ງຂອງທ່ານ Chirac ເໜືອທ່ານ Giscard d'Estaing

ໃນວັນທີ່ 26 ເມສາ 1981 ທ່ານ Chirac ໄດ້ຄະແນນແຕ່ພຽງທີ່ສາມ 17.99% ໃນຮອບທໍາອິດຂອງ ການແລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີ ຮອງລົງມາຈາກທາ່ນ
Giscard d'Estaing ແລະທາ່ນ François Mitterrand ຈາກພັກສັງຄົມນິຍົມ

ທາ່ນ Chirac ປະກາດສນັບສນູນ ທາ່ນ VGE "ທາງດ້ານສ່ວນຕົວ" ໂດຍທີ່ບັນດາຜູ່ນໍາຂອງພັກ RPR ໄດ້ອອກຄໍາສັ່ງຢ່າງລັບໆໃຫ້ສມາຊິກຂອງຕົນໄປປ່ອນບັດເອົາທ່ານ François Mitterrand ໃນຮອບທີ່ສອງ ໄຊຊະນະຂອງທ່ານ Mitterrand ໃນວັນທີ່ 10 ພືດ
ສະພາ ກໍຄຶກັນກັບໄຊຊະນະ ຂອງທາ່ນ Chirac ໄປໃນຕົວນັ້ນເອງ

ໃນວັນທີ່ 20 ມິນາ 1986 ປະທານາທິບໍດີ Mitterrand ຈໍາເປັນແຕ່ງຕັ້ງທາ່ນ
Chirac ໃຫ້ຂື້ນກໍາ ຕໍາແຫນ່ງນາຍົກ ຣມຕ ບໍລິຫານປະເທດໃນການປົກຄອງຮ່ວມຄັ້ງ
ທໍາອິດ (ປະທານາທິບໍດີຊ້າຍ ແລະ ນາມຍົກ ຣມຕ ຂວາ) ຈົນຮອດປີ 1988 ຈຶງມີການປະເຊີນໜ້າກັນແບບເຜັດຮອ້ນລະຫວ່າງປະທານາ ທິບໍດີຊ້າຍ ແລະ ນາຍົກ
ຣມຕ ຂວາ ຊີງດີຊີງເດັ່ນຍາດແຍ່ງກັນເປັນຜູ້ມີບົດບາດໃນເວທີສາກົນແບບອັບອາຍ
ຂາຍໜ້າໃຫ້ແກ່ປະເທດ້ທີ່ສຸດ

ໃນວັນທີ່ 10 ພືສພາ 1988 ທ່ານ Mitterrand ກໍໄດ້ກຳໄຊຊະນະ ເໜືອທາ່ນ Chirac ຢ່າງສງ່າ ງາມໃນການເລືອກຕັ້ງຊິງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີຮອບທີສອງ ໂດຍໄດ້ຄະແນນສຽງ 54% ແຕ່ວ່າການ ປລາໄຊດັ່ງກາ່ວກໍບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ທາ່ນ Chirac ທໍ້ຖອຍຫລືເລີກລົ້ມຄວາມຕັ້ງໃຈໃນການກ້າວໄປສູ່ຕຳ ແໜ່ງສູງສຸດຂອງປະເທດ

ທ່ານ Chirac ໄດ້ເປັນຜູ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງສໍາຄັນໃນການໂນ້ມນ້າວໃຫ້ຊາວຝຣັ່ງຮັບເອົາສົນທິສັນຍາ Maastricht ວ່າດວ້ຍການສ່້່າງ ເອີຣົບໃຫ້ເປັນໜຶ່ງດຽວໃນສຫະພາບ

ຕໍ່ມາໃນເດືອນມີນາ 1993 ທ່ານ Chirac ກໍໄດ້ນຳພາພັກຝ່າຍຂວາ RPR/UDF ກຳໄຊຊະນະຢ່າງ ສງ່າງາມໃນການເລືອກຕັ້ງ ສສ ຄອງສຽງສ່ວນຫລາຍເດັດຂາດ
ໃນສພາ

ເມື່ອໄດ້ຮັບໄຊຊະນະແນວນີ້ແລ້ວ ທາ່ນ Chirac ໄດ້ຕັດສິນໃຈມອບຫມາຍໃຫ້ທ່ານ Edouard Balladur ຄອງແຫນ່ງນາຍົກ ຣມຕ ຂອງການປົກຄອງຮ່ວມຄັ້ງທີສອງ
ກັບທ່ານປະທານາທິບໍດີ François Mitterrand ແຫ່ງພັກສັງຄົມນິຍົມໂດຍມີການ
ແບ່ງປັນວຽກງານັນດັ່ງນີ້ : ໃຫ້ທ່ານ Balladur ບໍລິຫານປະເທດໃນຕຳແໜ່ງນາຍົກ
ຣມຕ ແລະໃຫ້ທາ່ນ Chirac ກະຕຽມຫາ້ງຫາ ໄປສມັກກໍາຕໍາແຫນ່ງປະທານາທິບໍດີ
ໃນປີ 1995

ແຕ່ເນື່ອງຈາກວ່າທາ່ນ Balladur ໄດ້ມີຄະແນນນິຍົມນໍາຫນ້າດີຕລອດເວລາ ຈຶ່ງໄດ້ເປັນແຮງຜັກດັນ ໃຫ້ທາ່ນຕັດສີນໃຈໄປລົງສມັກຊິງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີ ເປັນການຕັດໜ້າແລະຫັກຫລັງທ່ານ Chirac ຢ່າງແທ້ຈິງ ທ່ານ Balladur ໄດ້ຮັບການສນັບສນູນອູ້ມຊູຈາກບັນດາຣັຖມົນຕຣີເກືອບຫມົດທຸກໆທ່ານ ໃນຄນະຣັຖບານ ໃນນັ້ນຮວມທັງທ່ານ Nicolas Sarkozy ທີ່ທາ່ນ Chirac ຖືຄືກັນກັບລູກຊາຍທາງ ດ້ານການເມືອງ ກໍແມ່ນການຫັກຫລັງດັ່ງກ່າວນີ້ເອງ ທີ່ໄດ້ກາຍໄປເປັນສາເຫດເຮັດໃຫ້ຄອບຄົວຂອງ ທ່ານ Chirac ຕ້ອງເຖິງຂັ້ນແຕກຫັກກັບທາ່ນ Sarkozy

ໃນປີ 1995 ທ່ານ Chirac ບັນລຸເຖິງເປົ້າໝາຍສູງສຸດທາງດ້ານຊີວິດການເມືອງ
ຂອງຕົນ ໂດຍໄດ້ຮັບ ໄຊຊະນະໃນການເລືອກຕັ້ງຊິງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີ ເໜືອທ່ານ Lionel Jospin ຈາກພັກສັງຄົມນິ ຍົມ ແຕ່ຕໍ່ມາໃນປີ 1997 ທ່ານ Chirac ໃນນາມ
ປະທານາທິບໍດີ ໄດ້ຕັດສິນໃຈຍຸບສພາທັງໆທີ່ພັກ ຝ່າຍຂວາ RPR/UDF ເປັນຜູ້
ຄອງສຽງສ່ວນຫລາຍເດັດຂາດ

ນັບວ່າເປັນການຕັດສິນໃຈທີ່ຜິດພາດຂັ້ນໃຫຍ່ຫລວງຄັ້ງທຳອິດຂອງທ່ານ Chirac ທັງນີ້ເພາະພັກສັງ ຄົມນິຍົມຝ່າຍຄ້ານເປັນຝ່າຍໄດ້ຮັບໄຊຊະນະຢ່າງຖ້ວມລົ້ນໃນການເລືອກຕັ້ງກ່ອນກຳ
ໜົດຫລັງຍຸບສພາ ເປັນເງື່ອນໄຂກົດດັນໃຫ້ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Chirac ຈຳເປັນ
ແຕ່ງທ່ານ Lionel Jospin ໃຫ້ເປັນຜູ້ ຄອງຕຳແໜ່ງນາຍົກ ຣມຕ ເປັນການປົກຄອງ
ຮ່ວມປະທານາທິບໍດີຂວາ ນາຍົກ ຣມຕ ຊ້າຍ

ແຕ່ການຜິດພາດທາງດ້ານການເມືອງຄັ້ງນັ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ທ່ານ Chirac ຖອດຖອນ
ເປັນບົດຮຽນໄດ້ ເປັນຢ່າງດີ ຈົນເຖິງການເລືອກຕັ້ງຊິງຕຳແໜ່ງປະທານາທິບໍດີປີ
2002 ທ່ານຈຶ່ງໄດ້ຄະແນນສຽງນຳໜ້າ ເປັນອັນດັບທີໜຶ່ງ 19.88% ເໜືອທ່ານ
Jean-Marie le Pen ຈາກພັກຂວາຈັດຊາກນິຍົມ (Front national) ແລະທ່ານ
ນາຍົກ Lionel Jospin

ເມື່ອສລຸບແລ້ວ ເຮົາກໍເຫັນໄດ້ວ່າ ຕະລອດເວລາ 42 ປີທີ່ທ່ານຄຸກຄີຢູ່ໃນວົງການ
ເມືອງທາ່ນ Jacques Chirac ປຽ່ນຍຸທວິທີການເມືອງມາຕລອດມາໂດຍອິງ
ໃສ່ພື້ນຖານທິສດີ radical-socalisme ປະສົມປະສານເຂົ້າກັບແນວຄິດຂອງ
ທ່ານນາຍພົນ Charles de Gaulle ວີຣະບຸຣຸດ ຂອງການຕໍ່ຕາ້ນຂັບໄລ່ເຍີຣະມັນ
Nazi ອອກຈາກການຍຶດຄອງປະເທດຝຣັ່ງໃນສມັຍສົງຄາມໂລກ ຄັ້ງທີສອງ

ນັ້ນກໍຄື ການປັບນະໂຍບາຍໃຫ້ເຂົ້າກັບສພາບຕົວຈິງແລະບໍ່ຍອມໃຫ້ສາສນາເຂົ້າ
ມາກຽ່ວຂ້ອງ ກັບການເມືອງແລະການປົກຄອງ

ທາງດ້ານການຕ່າງປະເທດ ທາ່ນ Jacques Chirac ໄດ້ສືບຕໍ່ປະຕິບັດທີສດີທີ່
ເຄີຍມີມາ ແຕ່ສມັຍນາຍພົນ de Gaulle ຄືການເປັນມຫາອຳນາດນິວເຄລັຽທີ່
ເປັນອິສຣະ ໝາຍຄວາມວ່າບໍ່ ຂື້ນກັບການຊີ້ນຳຂອງສຫະຣັດອະເມຣິກາ